مراحل اجرای سقف عرشه فولادی + نکات فنی مهم

در سال های اخیر، استفاده از سقف عرشه فولادی در پروژه های عمرانی به یکی از روش های اصلی ساخت و ساز تبدیل شده است. این نوع سقف به دلیل وزن کم، سرعت بالا در اجرا، مقاومت زیاد و صرفه اقتصادی، توانسته جایگزین مناسبی برای سیستم های سنتی باشد.

«اگر قصد خرید عرشه فولادی دارید، اولین قدم آگاهی از قیمت روز ورق عرشه فولادی است. ما در آهن اینجا قیمت‌ها را به‌صورت لحظه‌ای، معتبر و شفاف در اختیار شما قرار داده‌ایم، بنابراین پیشنهاد می‌کنیم سری به صفحه قیمت عرشه فولادی بزنید.»

در این مقاله به صورت گام به گام، مراحل اجرای سقف عرشه فولادی، مراحل و نکات اجرایی مهم در خصوص سقف عرشه فولادی را بررسی می کنیم، پس در ادامه با اهن اینجا همراه باشید.

اجزای اصلی سقف عرشه فولادی

در هر پروژه ساخت و ساز، شناخت اجزای اصلی قبل از شروع اجرا، پایه ای ترین گام برای رسیدن به یک نتیجه ایمن و با دوام است. سقف عرشه فولادی هم از این قاعده مستثنا نیست. این نوع سقف از چند جزء تشکیل شده که هر کدام نقشی حیاتی در عملکرد کلی سازه دارند. وقتی این اجزا با دقت نصب شوند، حاصل کار، سقفی مقاوم، سبک و اقتصادی خواهد بود. در ادامه، همه اجزای اصلی را با جزئیات بررسی می کنیم تا بهتر درک کنیم چرا هماهنگی بین آن ها تا این اندازه مهم است:

• ورق گالوانیزه ذوزنقه ای
  اولین و مهم ترین جزء در اجرای سقف عرشه فولادی، همین ورق های گالوانیزه هستند. این ورق ها از فولاد پوشش داده شده با روی (Zinc) ساخته می شوند تا در برابر زنگ زدگی و رطوبت مقاومت بالایی داشته باشند. سطح ذوزنقه ای آن ها باعث می شود چسبندگی بتن بیشتر شود و در نتیجه سقف عملکرد بهتری در برابر بارهای وارده داشته باشد.
  ضخامت معمول این ورق ها بین 0.8 تا 1.2 میلی متر است و بسته به نوع پروژه و دهانه سقف انتخاب می شود. اگر ورق بیش از حد نازک انتخاب شود، در زمان بتن ریزی تغییر شکل می دهد و اگر بیش از حد ضخیم باشد، وزن اضافی به سازه تحمیل می کند. به همین خاطر، تجربه اجرایی و شناخت شرایط پروژه در این بخش نقش مهمی دارد. در پروژه هایی که ما در آهن اینجا تأمین کننده مصالح بوده ایم، ورق های گالوانیزه با دقت بالا در ضخامت و پوشش انتخاب کرده ایم تا در طول زمان دچار خوردگی یا تاب خوردگی نشوند.
• گل میخ فولادی (Stud Connector)
  گل میخ ها، شاید در ظاهر قطعات ساده ای باشند، اما در عمل یکی از کلیدی ترین اجزای سقف عرشه فولادی به شمار می آیند. وظیفه اصلی آن ها ایجاد اتصال مکانیکی بین بتن و تیر فولادی است. در واقع، این قطعات کوچک مانع لغزش بتن روی ورق می شوند و باعث می گردند که بتن و فولاد به صورت یکپارچه عمل کنند.
  گل میخ ها معمولاً با قطر حدود 19 میلی متر و ارتفاع 10 تا 15 سانتی متر تولید می شوند و با دستگاه جوش قوس الکتریکی به تیرهای فولادی متصل می شوند. این مرحله نیاز به دقت بالا دارد؛ چون اگر جوش گل میخ ناقص باشد، ممکن است در زمان بهره برداری از ساختمان، سقف در برابر نیروهای برشی عملکرد ضعیفی نشان دهد. مهندسان اجرایی معمولاً پس از نصب، با تست چکشی یا بررسی چشمی، کیفیت جوش را ارزیابی می کنند تا از ایمنی کامل اتصال اطمینان داشته باشند.
• شبکه میلگرد حرارتی (مش فولادی)
  در مرحله بعد، نوبت به شبکه میلگرد حرارتی می رسد که به آن مش فولادی هم گفته می شود. این شبکه از میلگردهای نازک به صورت افقی و عمودی تشکیل شده است که روی ورق های گالوانیزه قرار می گیرند. وظیفه اصلی آن، جلوگیری از ایجاد ترک های سطحی بتن است. وقتی بتن شروع به خشک شدن می کند، انقباض جزئی در سطح آن رخ می دهد و اگر میلگرد حرارتی وجود نداشته باشد، ترک هایی سطحی و خطرناک ظاهر می شوند.
  علاوه بر این، مش فولادی باعث می شود نیروهای وارده روی سطح سقف به طور یکنواخت پخش شوند. معمولاً از میلگردهایی با قطر 6 تا 8 میلی متر در این شبکه استفاده می شود. تجربه نشان داده که استفاده از مش آماده و برش خورده دقیق، نه تنها سرعت کار را بالا می برد، بلکه خطای انسانی را نیز کاهش می دهد.
  «ما در مقاله ای جداگانه به مش فولادی و ویژگی های مهم آن پرداخته ایم، اگر مشتاق کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص هستید، حتما مقاله مش چیست؟ + ویژگی ها و انواع آن را بخوانید.»
• بتن پوششی (Concrete Slab)
  مرحله ای که بیشترین حساسیت را دارد، بتن ریزی است. بتن در حقیقت لایه نهایی و محافظ کل سیستم محسوب می شود. وقتی بتن روی ورق های فولادی ریخته می شود، درون شیارهای ذوزنقه ای نفوذ کرده و با گل میخ ها درگیر می شود تا یک اتصال کاملاً مرکب بین بتن و فولاد شکل بگیرد.
  بتن مورد استفاده معمولاً از نوع C25 یا C30 انتخاب می شود تا مقاومت فشاری مناسبی داشته باشد. نکته مهم در این مرحله استفاده از ویبراتور بتن است تا حباب های هوا از داخل بتن خارج شوند و چسبندگی کامل بین بتن و ورق گالوانیزه ایجاد شود. سطح بتن باید بلافاصله پس از ریختن، با شمشه یا ماله فلزی تسطیح شود. پس از آن، عمل آوری بتن (Curing) برای چند روز ادامه دارد تا از ترک خوردن سطح جلوگیری شود. این مرحله اگر درست انجام نشود، در آینده باعث پوسته شدن یا ضعف موضعی در سطح سقف خواهد شد.
• تیرهای فولادی سازه ای (Steel Beams)
  تیرهای فولادی، همان ستون فقرات سقف هستند. تمام بارهای وارد بر سقف از طریق ورق ها و بتن به این تیرها منتقل می شود. معمولاً از تیرهای IPE یا IPB در این بخش استفاده می شود. مهم ترین نکته در اجرای تیرها، تراز بودن و جوش صحیح اتصالات است. اگر تیرها حتی چند میلی متر ناهموار نصب شوند، ورق ها در زمان اجرا به درستی روی آن ها قرار نمی گیرند و کل سقف دچار مشکل خواهد شد.
  در پروژه های صنعتی، تیرهای فولادی معمولاً با رنگ ضد زنگ یا پوشش اپوکسی رنگ آمیزی می شوند تا در برابر رطوبت مقاوم باشند. این کار علاوه بر افزایش عمر سازه، به زیبایی و نظم کلی پروژه نیز کمک می کند.
• نوارهای کناری و ورق های انتهایی (Edge Trim & End Plate)
  شاید در نگاه اول، این بخش جزئی به نظر برسد اما نقش آن در نظم و کیفیت نهایی سقف غیر قابل انکار است. این ورق ها در لبه های سقف نصب می شوند تا از نشت بتن در کناره ها جلوگیری کنند. همچنین باعث می شوند بتن در لبه ها شکل یکنواخت داشته باشد و ظاهر کار تمیزتر شود.
  این ورق ها معمولاً ضخامت کمی دارند (حدود 1 تا 2 میلی متر) و با پیچ یا جوش به تیرهای کناری متصل می شوند. اجرای دقیق این بخش، به‌خصوص در ساختمان هایی که سقف در معرض دید قرار دارد، جلوه ای حرفه ای و منظم به پروژه می دهد.

در نهایت، وقتی تمام این اجزا با نظم و دقت کنار هم قرار می گیرند، نتیجه یک سیستم سقف مستحکم و بادوام است که سال ها بدون مشکل خدمت می کند. اجرای صحیح سقف عرشه فولادی فقط به دانش فنی نیاز ندارد، بلکه به تجربه، دقت، و توجه به جزئیات بستگی دارد. همین جزئیات کوچک هستند که تفاوت بین یک پروژه معمولی و یک پروژه حرفه ای را رقم می زنند.

تفاوت تیرآهن های IPE، IPB(H) و INP

در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی، انتخاب نوع تیرآهن مناسب تأثیر چشمگیری بر استحکام، پایداری و ایمنی سازه دارد، سه نوع پرکاربرد تیرآهن در بازار ایران شامل تیرآهن IPE، تیرآهن INP و تیرآهن IPB (هاش) هستند که هر یک ویژگی‌ها، استانداردها و کاربردهای خاص خود را دارند، در این مقاله به تفاوت این تیرآهن ها می پردازیم:

بیشتر بخوانید

بررسی اجزای اصلی سقف عرشه فولادی در یک نگاه

مراحل اجرای سقف عرشه فولادی

اجرای دقیق و اصولی سقف عرشه فولادی، نقش تعیین کننده ای در استحکام نهایی سازه دارد. هر مرحله از این فرایند باید با دقت، ابزار مناسب و رعایت کامل دستورالعمل های فنی انجام شود. کوچک ترین خطا در هر بخش می تواند در آینده باعث مشکلاتی مانند ترک خوردن بتن، افت تراز، یا ضعف در عملکرد برشی شود. در ادامه، مراحل اجرای سقف عرشه فولادی را به صورت گام به گام و با جزئیات کامل بررسی می کنیم تا دیدی دقیق از روند کار به دست آورید:

1. آماده سازی و کنترل تراز تیرهای فولادی
   قبل از شروع نصب، تمام تیرهای اصلی و فرعی باید به دقت بررسی و تراز شوند. اگر تیرها دارای ناهمواری یا انحراف باشند، ورق های گالوانیزه به درستی روی آن ها قرار نمی گیرند و در نهایت سقف دچار اختلاف سطح می شود. معمولاً از تراز لیزری یا شمشه بلند برای کنترل دقیق تراز استفاده می شود.
   در پروژه های حرفه ای، پیش از آغاز نصب، نقشه های اجرایی و بارگذاری نیز توسط مهندس ناظر تأیید می شود تا مطمئن شوند که ظرفیت تیرها برای تحمل وزن سقف کافی است.
2. حمل و برش ورق های گالوانیزه طبق نقشه اجرایی
   ورق های گالوانیزه به طول مشخص از کارخانه تحویل گرفته می شوند اما معمولاً لازم است در کارگاه، متناسب با دهانه ها و نقشه های اجرایی برش داده شوند. برای این کار از اره های دیسکی مخصوص فلز استفاده می شود تا پوشش روی ورق آسیب نبیند.
   هنگام حمل ورق ها، باید از تماس مستقیم لبه ها با زمین یا فلزات زبر جلوگیری شود، چون ممکن است باعث خراش سطح و در نتیجه زنگ زدگی در آینده شود. بهترین روش، استفاده از تسمه های نرم و گیره لاستیکی دار برای بلند کردن ورق هاست.
3. نصب ورق های گالوانیزه روی تیرهای فولادی
   پس از آماده سازی، ورق ها روی تیرها قرار می گیرند. نصب باید از یک گوشه سقف آغاز شود و به سمت مقابل ادامه یابد تا همپوشانی ورق ها (Overlap) درست انجام گیرد. جهت ذوزنقه ها باید طبق نقشه اجرایی و در راستای تیرهای فرعی باشد تا انتقال بار به بهترین شکل ممکن صورت گیرد.
   دقت در همپوشانی ورق ها اهمیت زیادی دارد، چون در صورت نصب نادرست، احتمال نفوذ بتن از درزها وجود دارد. در پروژه های استاندارد، میزان همپوشانی معمولاً بین 5 تا 7 سانتی متر در نظر گرفته می شود.
4. اتصال ورق ها به تیرها با پیچ یا میخکوب فولادی
   بعد از قرارگیری ورق ها روی تیرها، باید آن ها را محکم کرد تا در زمان بتن ریزی یا عبور نیرو، از جای خود تکان نخورند. برای این کار معمولاً از پیچ های سرمته ای فولادی خودکار یا میخکوب بادی صنعتی استفاده می شود.
   در نقاطی که نیروی برشی زیاد است (مثل محل تقاطع تیرهای اصلی و فرعی)، توصیه می شود فاصله بین پیچ ها کمتر باشد تا اتصال مستحکم تر شود. در پروژه های بزرگ صنعتی، گاهی از پرچ یا بست های خاص نیز برای تقویت اتصال استفاده می شود.
5. نصب گل میخ های فولادی (Studs)
   پس از تثبیت ورق ها، نوبت به نصب گل میخ های فولادی می رسد. این قطعات باید دقیقاً در محل مشخص شده روی تیرها جوش داده شوند تا بتن به درستی به فولاد متصل شود. جوشکاری گل میخ با دستگاه مخصوص قوس الکتریکی انجام می شود و معمولاً هر گل میخ باید در یک حرکت جوش کامل شود تا اتصال ضعیف ایجاد نشود.
   نکته مهم این است که پس از جوشکاری، باید سطح جوش بررسی شود. جوش باید دایره ای، یکنواخت و بدون سوختگی باشد. در برخی پروژه ها، مهندس ناظر با استفاده از چکش سبک، جوش هر گل میخ را آزمایش می کند تا از استحکام آن مطمئن شود.
6. پهن کردن شبکه میلگرد حرارتی (مش فولادی)
   حالا نوبت به قرار دادن شبکه میلگرد حرارتی روی سقف است. این شبکه از میلگردهای نازک تشکیل شده که به صورت متقاطع قرار می گیرند تا در برابر ترک های حرارتی مقاومت ایجاد کنند.
   شبکه باید به گونه ای روی ورق ها قرار گیرد که کاملاً هم سطح باشد و در زمان بتن ریزی جابجا نشود. معمولاً برای ثابت نگه داشتن مش از لقمه های پلاستیکی یا پایه های فلزی کوچک استفاده می شود. این پایه ها باعث می شوند میلگرد در ارتفاع مناسب از سطح ورق قرار گیرد تا کارایی خود را در کنترل ترک های سطحی داشته باشد.
7. آماده سازی برای بتن ریزی
   پیش از شروع بتن ریزی، باید تمام اتصالات، درزها و محل عبور تأسیسات کنترل شود. در صورت وجود شکاف یا فضای باز در بین ورق ها، باید با نوار چسب فلزی یا ورق نازک پوشانده شود تا بتن از درزها خارج نشود.
   معمولاً در این مرحله، کارشناسان فنی ضخامت مورد نیاز بتن را با نشانگرهای ارتفاعی (Rebar Marker) مشخص می کنند تا در هنگام بتن ریزی، ضخامت در تمام نقاط سقف یکسان باقی بماند.
8. بتن ریزی و تسطیح سطح سقف
   مرحله بتن ریزی، حساس ترین بخش کل فرایند است. بتن تازه با پمپ بتن روی سطح سقف ریخته می شود و با استفاده از ویبراتور برقی یا مکانیکی حباب های هوا از داخل آن خارج می شوند.
   سپس با شمشه یا ماله فلزی سطح بتن صاف و یکنواخت می شود. در روزهای گرم سال، باید عملیات بتن ریزی در ساعات خنک تر روز انجام شود تا تبخیر سریع آب باعث ترک خوردگی بتن نشود. همچنین در پروژه های مرتفع، سیستم پمپاژ بتن باید فشار کافی برای انتقال بتن تا طبقات بالا را داشته باشد.
9. عمل آوری بتن (Curing)
   پس از اتمام بتن ریزی، سطح سقف باید مرطوب نگه داشته شود تا بتن به آرامی خشک شود و ترک نخورد. معمولاً تا 7 روز سطح بتن با پوشش نایلونی یا آب پاشی دوره ای مرطوب می شود.
   در برخی پروژه ها از مواد عمل آورنده مخصوص (Curing Compound) استفاده می شود که روی سطح بتن اسپری می شوند و با ایجاد لایه نازک، تبخیر آب را کاهش می دهند. عمل آوری درست، باعث افزایش مقاومت فشاری بتن و دوام بلندمدت سقف می شود.
10. بازرسی نهایی و تحویل سقف
    در پایان، تمام اتصالات، جوش ها، تراز سطح بتن و یکنواختی آن باید توسط ناظر پروژه بررسی شود. هرگونه نقص باید پیش از بارگذاری اصلاح شود. پس از تأیید نهایی، سقف آماده نصب کف سازی یا اجرای تاسیسات خواهد بود.

اجرای سقف عرشه فولادی تنها یک کار فنی نیست، بلکه ترکیبی از دقت مهندسی، تجربه اجرایی و هماهنگی تیمی است. وقتی همه مراحل با نظم و توجه انجام شود، نتیجه نهایی یک سقف مقاوم، سبک و بادوام خواهد بود که در طول سال ها عملکرد قابل اطمینان خود را حفظ می کند.

ابعاد عرشه فولادی + طول، عرض و ضخامت های مختلف آن

در سال های اخیر استفاده از عرشه فولادی به عنوان یکی از سیستم های مدرن ساخت سقف های کامپوزیت، رشد چشمگیری داشته است، شناخت دقیق ابعاد عرشه فولادی برای هر مهندس طراح یا مجری پروژه حیاتی است، در این مقاله به ابعاد عرشه فولادی می پردازیم:

بیشتر بخوانید

ابزارها و تجهیزات مورد نیاز در اجرای سقف عرشه فولادی

اجرای اصولی سقف عرشه فولادی تنها به مصالح باکیفیت و نقشه دقیق وابسته نیست، بلکه به استفاده از ابزارها و تجهیزات مناسب نیز نیاز دارد. هر مرحله از نصب، از برش ورق گرفته تا بتن ریزی، به ابزارهای خاص خود نیاز دارد که دقت، سرعت و ایمنی کار را تضمین می کنند. در کارگاه های حرفه ای، انتخاب ابزار مناسب نه تنها باعث افزایش سرعت اجرا می شود بلکه ریسک خطا و آسیب به مصالح را به حداقل می رساند. به عنوان مثال، استفاده از دستگاه جوش استاندارد در نصب گل میخ فولادی، یا استفاده از تراز لیزری در کنترل سطح بتن، تأثیر مستقیمی بر کیفیت نهایی سقف دارد. در جدول زیر، فهرست کامل ابزارها و تجهیزات ضروری در اجرای سقف عرشه فولادی آورده شده است:

در کارگاه هایی که اجرای سقف عرشه فولادی با دقت و استاندارد بالا انجام می شود، حضور این ابزارها نه تنها سرعت و کیفیت کار را افزایش می دهد، بلکه ایمنی کارگران را هم به طور چشمگیری بهبود می بخشد. تجربه نشان داده استفاده از ابزارهای استاندارد در کنار نیروی متخصص، تفاوتی چشمگیر در دقت تراز، کیفیت بتن و دوام نهایی سقف ایجاد می کند.

مزایای اجرای سقف عرشه فولادی

اجرای سقف عرشه فولادی در پروژه‌های عمرانی به‌ویژه در ساختمان‌های بلندمرتبه، مجتمع‌های تجاری و سوله‌های صنعتی، به دلیل ویژگی‌های فنی و اقتصادی خاص خود، به‌عنوان یکی از روش‌های مدرن و کارآمد شناخته می‌شود. این نوع سقف ترکیبی از فولاد و بتن است که با عملکرد مرکب خود، استحکام، سرعت و صرفه‌جویی در هزینه‌ها را هم‌زمان به همراه دارد. در ادامه، مهم‌ترین مزایای اجرای سقف عرشه فولادی را به‌صورت دقیق و مهندسی بررسی می‌کنیم:

• افزایش سرعت اجرا و کاهش زمان پروژه
  یکی از برجسته‌ترین مزایای این نوع سقف، سرعت بالا در نصب و اجرا است. از آنجا که ورق‌های گالوانیزه به‌صورت پیش‌ساخته از کارخانه تأمین می‌شوند، فقط کافی است طبق نقشه روی تیرهای فولادی نصب شوند. حذف قالب‌بندی موقت و نیاز کمتر به نیروی انسانی نیز باعث می‌شود در مقایسه با روش‌های سنتی، زمان اجرا تا حدود ۵۰ درصد کاهش پیدا کند.
  این ویژگی در پروژه‌هایی که زمان تحویل محدود دارند، مثل ساختمان‌های اداری یا بیمارستانی، اهمیت بسیار زیادی دارد. تجربه پروژه‌های بزرگ نشان داده است که با تیم اجرایی حرفه‌ای، روزانه می‌توان تا چند صد مترمربع سقف عرشه فولادی را اجرا کرد.
• کاهش وزن مرده سازه و افزایش ظرفیت باربری
  در سیستم‌های سنتی سقف، وزن بتن و قالب‌بندی سنگین است؛ اما در سقف عرشه فولادی به دلیل حذف قالب چوبی و استفاده از ورق سبک گالوانیزه، وزن مرده سازه به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد. این کاهش وزن باعث می‌شود بار کمتری به ستون‌ها، فونداسیون و تیرهای اصلی منتقل شود.
  از طرف دیگر، اتصال کامل بتن و فولاد توسط گل‌میخ‌های فولادی باعث افزایش مقاومت برشی و خمشی سقف می‌شود. در نتیجه، سازه علاوه بر سبک‌تر شدن، ظرفیت باربری بالاتری نیز پیدا می‌کند.
• افزایش ایمنی در حین اجرا
  یکی از نگرانی‌های اصلی در پروژه‌های ساختمانی، ایمنی نیروهای اجرایی است. در اجرای سقف عرشه فولادی، پس از نصب ورق‌ها، سطح پیوسته‌ای ایجاد می‌شود که امکان تردد ایمن کارگران روی آن وجود دارد. برخلاف قالب‌بندی سنتی که سطح ناهموار و خطر سقوط دارد، این سقف به‌صورت یکپارچه و مقاوم است.
  علاوه بر این، خاصیت ضد لغزش سطح ورق‌های گالوانیزه، امنیت افراد را در زمان نصب میلگرد و بتن‌ریزی افزایش می‌دهد. در پروژه‌های چندطبقه، نصب نرده‌های ایمنی و رعایت استانداردهای اجرایی نیز باعث کاهش ریسک حوادث می‌شود.
• صرفه‌جویی در هزینه‌های اجرا و نگهداری
  با حذف قالب‌های چوبی و فلزی، نیاز به نیروی نجاری و قالب‌بندی حذف می‌شود که به‌طور مستقیم در هزینه‌های اجرایی صرفه‌جویی ایجاد می‌کند. از طرفی، ورق‌های گالوانیزه ماندگار هستند و پس از بتن‌ریزی نیازی به جداسازی ندارند.
  همچنین کاهش زمان پروژه به معنای کاهش هزینه‌های جانبی مانند اجاره تجهیزات و دستمزد نیروی انسانی است. در بلندمدت نیز به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، هزینه‌های نگهداری به حداقل می‌رسد.
• افزایش دوام و عمر مفید سازه
  ترکیب بتن و فولاد در این سیستم، عملکردی مقاوم در برابر بارهای استاتیکی و دینامیکی ایجاد می‌کند. پوشش گالوانیزه ورق‌ها از خوردگی جلوگیری می‌کند و بتن رویی نیز سطحی محکم و غیرقابل نفوذ به وجود می‌آورد. در نتیجه، عمر مفید سقف عرشه فولادی بیش از ۵۰ سال تخمین زده می‌شود.
  در مناطق مرطوب یا صنعتی که خوردگی فلز تهدید بزرگی محسوب می‌شود، استفاده از ورق‌های با ضخامت و پوشش بیشتر، این دوام را دوچندان می‌کند.
• بهبود رفتار سازه در برابر زلزله
  یکی از مزایای مهم این سقف، عملکرد مطلوب آن در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله است. به دلیل وزن کم و اتصال یکپارچه بتن و فولاد، مرکز جرم سازه پایین‌تر قرار می‌گیرد و در نتیجه پایداری لرزه‌ای ساختمان افزایش می‌یابد.
  همچنین در زمان وقوع زلزله، نیروی اینرسی کمتری به ستون‌ها و فونداسیون منتقل می‌شود و احتمال شکست یا تغییر شکل در سقف به حداقل می‌رسد. این ویژگی باعث شده تا در آیین‌نامه‌های جدید ساختمانی، اجرای سقف عرشه فولادی یکی از روش‌های پیشنهادی برای سازه‌های ضد زلزله محسوب شود.
• کاهش نیاز به شمع‌بندی و تجهیزات موقت
  در سیستم‌های سقف بتنی معمولی، برای هر دهانه نیاز به شمع‌بندی زیر سقف وجود دارد که زمان و هزینه زیادی صرف می‌کند. اما در سقف عرشه فولادی، در بیشتر دهانه‌ها (تا حدود ۴ متر) نیازی به شمع موقت نیست. این موضوع باعث می‌شود هم سرعت کار بالا رود و هم فضای زیر سقف برای ادامه فعالیت سایر بخش‌ها آزاد بماند.
• بهبود شرایط حمل و انبارداری مصالح
  ورق‌های فولادی سبک هستند و در بسته‌های منظم از کارخانه به محل پروژه منتقل می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود حمل و نقل آسان‌تر و ایمن‌تر انجام شود. در مقایسه با قالب‌های چوبی یا فلزی سنتی، فضای کمتری برای انبارداری نیاز است و احتمال آسیب به مصالح نیز کمتر می‌شود.
• زیبایی و نظم در سازه نهایی
  یکی از ویژگی‌های کمتر دیده‌شده ولی مهم، ظاهر منظم و صنعتی سقف عرشه فولادی است. پس از اتمام بتن‌ریزی، بخش زیرین سقف (یعنی سطح ورق‌ها) ظاهری صاف، براق و یکدست دارد که در برخی پروژه‌ها حتی بدون پوشش نهایی نیز قابل استفاده است.
  این مزیت در فضاهای صنعتی، سوله‌ها یا پارکینگ‌ها که سقف در معرض دید قرار دارد، علاوه بر کاهش هزینه‌های نازک‌کاری، جلوه‌ای مدرن و منظم به فضا می‌دهد.
• هماهنگی آسان با تأسیسات و تجهیزات ساختمانی
  طراحی این نوع سقف به گونه‌ای است که امکان عبور لوله‌ها، کابل‌ها و سایر تأسیسات از بین تیرهای فولادی یا میان لایه بتن فراهم است. در واقع، مهندسان تأسیسات می‌توانند مسیرهای خود را بدون تخریب یا برش اضافی در سقف اجرا کنند. این ویژگی، انعطاف‌پذیری بالایی در طراحی و اجرا فراهم می‌کند و سرعت نصب تأسیسات را نیز افزایش می‌دهد.

به‌طور کلی، سقف عرشه فولادی را می‌توان ترکیبی از سرعت، ایمنی، دوام و صرفه‌جویی دانست. در پروژه‌هایی که هدف، کاهش هزینه و افزایش بهره‌وری است، این سیستم یکی از هوشمندانه‌ترین انتخاب‌ها محسوب می‌شود.

سقف عرشه فولادی چیست؟

در سال‌های اخیر، سقف عرشه فولادی به عنوان یکی از مدرن‌ترین روش‌های اجرای سقف در ساختمان‌های فولادی مورد توجه مهندسان و پیمانکاران قرار گرفته است، در این مقاله، با سقف عرشه فولادی بیشتر آشنا می شویم:

بیشتر بخوانید

نکات مهم در اجرای سقف عرشه فولادی

اجرای سقف عرشه فولادی اگرچه در ظاهر ساده و سریع است، اما در واقع نیازمند دقت مهندسی، نظارت فنی و رعایت نکات اجرایی فراوانی است. کوچک‌ترین بی‌توجهی در مراحل نصب یا بتن‌ریزی می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند نشست سقف، ترک بتن، یا حتی کاهش ظرفیت باربری سازه شود. در این بخش، مهم‌ترین نکات اجرایی که باید در تمامی مراحل اجرای سقف عرشه فولادی رعایت شوند را به‌صورت دقیق و کاربردی بررسی می‌کنیم:

1. انتخاب درست ضخامت و گام ورق گالوانیزه
   یکی از اصلی‌ترین موارد در طراحی و اجرا، انتخاب ورق گالوانیزه با ضخامت و گام مناسب است. ضخامت کم ممکن است باعث خمش یا پارگی ورق در زمان بتن‌ریزی شود، و ضخامت بیش از حد نیز وزن مرده سقف را افزایش می‌دهد.
   معمولاً برای دهانه‌های کوتاه از ورق 0.8 میلی‌متر و برای دهانه‌های بلندتر از ورق 1.2 میلی‌متر استفاده می‌شود. گام‌های ذوزنقه‌ای ورق نیز باید مطابق محاسبات سازه‌ای انتخاب شوند تا عملکرد خمشی و چسبندگی بتن بهینه شود.
2. کنترل دقیق تراز تیرهای فولادی قبل از نصب ورق‌ها
   اگر تیرهای فولادی در زمان نصب تراز نباشند، ورق‌ها به‌درستی روی آن‌ها نمی‌نشینند و سطح نهایی بتن نیز ناصاف خواهد شد. این موضوع باعث تجمع بار در نقاط خاصی از سقف و کاهش ایمنی سازه می‌شود.
   پیش از نصب ورق‌ها، باید با تراز لیزری یا شمشه بلند، تراز تیرها به‌طور دقیق بررسی و در صورت نیاز اصلاح شود.
3. محافظت از پوشش گالوانیزه در هنگام برش و نصب
   ورق‌های گالوانیزه دارای پوشش روی (Zinc) هستند که از فولاد در برابر زنگ‌زدگی محافظت می‌کند. اگر در زمان برش یا نصب، این پوشش آسیب ببیند، محل خراش خورده در آینده دچار خوردگی خواهد شد.
   برای برش ورق‌ها باید از اره دیسکی مخصوص فلز با دور کنترل شده استفاده شود و از سنگ فرز یا ابزارهای جرقه‌زا به‌هیچ‌وجه استفاده نگردد. در صورت آسیب جزئی به پوشش، باید سطح مورد نظر با اسپری محافظ گالوانیزه ترمیم شود.
4. تثبیت کامل ورق‌ها پیش از بتن‌ریزی
   یکی از خطاهای رایج در اجرای سقف، عدم اتصال کافی ورق‌ها به تیرهای زیرین است. در زمان بتن‌ریزی، اگر ورق‌ها لق یا آزاد باشند، فشار بتن باعث جابه‌جایی آن‌ها می‌شود و در نهایت سطح سقف ناهموار خواهد شد.
   برای جلوگیری از این مشکل، باید ورق‌ها با پیچ‌های سرمته‌ای فولادی یا میخکوب بادی به تیرها متصل شوند. فاصله بین پیچ‌ها نباید بیش از 40 سانتی‌متر باشد.
5. نصب صحیح گل‌میخ‌ها (Stud Connector)
   گل‌میخ‌ها باید در محل دقیق روی تیرها نصب شوند تا انتقال برش بین فولاد و بتن به‌درستی انجام شود. اگر جوش گل‌میخ ناقص یا ضعیف باشد، در زمان بارگذاری واقعی، اتصال مرکب از بین می‌رود و عملکرد سازه‌ای سقف دچار مشکل می‌شود.
   جوش گل‌میخ‌ها باید با دستگاه جوش قوس الکتریکی استاندارد و در شرایط خشک انجام شود. بعد از اتمام کار، هر گل‌میخ باید از نظر چسبندگی و نفوذ جوش با تست چکشی یا چشمی بررسی شود.
6. کنترل محل و ارتفاع شبکه میلگرد حرارتی (مش فولادی)
   شبکه میلگرد حرارتی باید دقیقاً در لایه بالایی بتن قرار گیرد تا بتواند ترک‌های حرارتی را کنترل کند. اگر این شبکه خیلی پایین‌تر از سطح بتن قرار گیرد، تأثیر خود را از دست می‌دهد.
   برای رعایت ارتفاع استاندارد، استفاده از لقمه پلاستیکی یا پایه فلزی مخصوص میلگرد ضروری است تا فاصله مش از ورق گالوانیزه حفظ شود.
7. توجه به شرایط آب و هوایی هنگام بتن‌ریزی
   دمای محیط در زمان بتن‌ریزی نقش بسیار مهمی دارد. در هوای گرم، تبخیر سریع آب باعث ترک خوردگی سطح بتن می‌شود، و در هوای سرد، یخ‌زدگی بتن در مراحل اولیه می‌تواند مقاومت فشاری آن را کاهش دهد.
   در دمای بالا، باید بتن‌ریزی در ساعات خنک صبح یا عصر انجام شود و سطح بتن بلافاصله پس از تسطیح با پوشش نایلونی یا آب‌پاشی مداوم مرطوب نگه داشته شود. در هوای سرد نیز باید از افزودنی‌های ضد یخ در بتن استفاده شود.
8. استفاده از ویبراتور برای حذف حباب‌های هوا در بتن
   وجود حباب در بتن باعث کاهش چسبندگی بین بتن و ورق فولادی می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل، باید در حین بتن‌ریزی از ویبراتور مکانیکی استفاده شود.
   توجه شود که ویبراتور نباید بیش از چند ثانیه در یک نقطه باقی بماند، چون ممکن است باعث جدا شدن دانه‌های سنگدانه از دوغاب سیمان شود. حرکت ویبراتور باید آرام، پیوسته و یکنواخت باشد.
9. کنترل ضخامت و تراز سطح بتن نهایی
   ضخامت بتن در سقف عرشه فولادی معمولاً بین ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر است. در زمان بتن‌ریزی باید از نشانگر ارتفاعی یا میلگرد شاخص استفاده شود تا ضخامت در تمام نقاط یکنواخت باقی بماند.
   پس از بتن‌ریزی نیز با استفاده از شمشه فلزی یا تراز لیزری باید سطح بتن تسطیح و هم‌سطح شود. هرگونه ناهمواری در این مرحله، مشکلات جدی در اجرای کف‌سازی یا نصب کفپوش‌ها ایجاد می‌کند.
10. عمل‌آوری بتن (Curing) به‌صورت صحیح و مداوم
    پس از اتمام بتن‌ریزی، عمل‌آوری درست اهمیت حیاتی دارد. اگر سطح بتن خیلی زود خشک شود، ترک‌های سطحی ایجاد خواهد شد. بنابراین، سطح بتن باید حداقل ۷ روز مرطوب نگه داشته شود.
    برای این منظور می‌توان از روش‌های مختلفی مانند آب‌پاشی منظم، پوشش گونی خیس، یا اسپری مواد عمل‌آورنده استفاده کرد. عمل‌آوری مناسب باعث افزایش مقاومت نهایی بتن تا ۳۰ درصد نسبت به حالت بدون Curing می‌شود.
11. نظارت مهندسی در تمام مراحل اجرا
    تمام مراحل از نصب ورق گرفته تا بتن‌ریزی باید تحت نظارت مهندس ناظر انجام شود. کنترل کیفیت جوش، تراز ورق‌ها، فاصله گل‌میخ‌ها و کیفیت بتن باید به‌صورت مستمر بررسی شود. ثبت گزارش‌های روزانه و تصویربرداری از مراحل اجرا نیز بخشی از فرآیند مستندسازی پروژه است.
12. رعایت کامل نکات ایمنی کارگاهی
    اجرای سقف در طبقات بالا همیشه با خطر سقوط یا لغزش همراه است. استفاده از کمربند ایمنی، نرده محافظ، کفش عایق و کلاه ایمنی برای تمام نیروهای حاضر در کارگاه الزامی است. همچنین مسیرهای تردد کارگران باید تمیز، خشک و بدون مانع باشد تا خطر لغزش کاهش یابد.

در نهایت، اجرای موفق سقف عرشه فولادی نیازمند ترکیب دانش فنی، دقت مهندسی و نظم کارگاهی است. رعایت همین نکات ساده اما حیاتی، تفاوت میان یک سقف استاندارد و یک اجرای پرریسک را رقم می‌زند. پروژه‌هایی که با رعایت این اصول اجرا می‌شوند، نه‌تنها عمر سازه بیشتری دارند بلکه از نظر اقتصادی و ایمنی نیز کاملاً به‌صرفه و قابل اطمینان هستند.

جمع بندی

اجرای سقف عرشه فولادی یک راهکار مدرن و هوشمندانه برای ساخت سازه های مقاوم، سبک و سریع است. اجرای صحیح، استفاده از مصالح استاندارد و رعایت اصول فنی، نقش تعیین کننده ای در کیفیت نهایی این سقف دارد.

برای داشتن خریدی آگاهانه و انتخاب مقطع فولادی متناسب با نیاز پروژه، بهره‌مندی از مشاوره تخصصی امری ضروری است، کارشناسان مجرب و حرفه‌ای ما در آهن اینجا با تسلط کامل بر بازار آهن و شناخت دقیق نیازهای فنی، آماده‌اند تا مشاوره‌ای سودمند و کاربردی به شما ارائه دهند. این مشاوره به شما کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتر، انتخابی دقیق‌تر و اقتصادی‌تر داشته باشید.