میلگرد در دیوار برشی چیست؟ + الزامات اجرا

فهرست مقاله

میلگرد در دیوار برشی یکی از عناصر حیاتی در افزایش مقاومت جانبی سازه‌ها به شمار می‌رود و در صورت طراحی و اجرای صحیح، عملکرد لرزه‌ای ساختمان را به‌طور چشم‌گیری بهبود می‌بخشد.

در حال حاضر دانستن قیمت روز میلگرد برای محاسبه هر چه بهتر هزینه‌های پروژه و همچنین برنامه‌ریزی هر چه بهتر، امری ضروری است. ما در آهن اینجا قیمت انواع مقاطع فولادی از جمله قیمت روز میلگرد را ارائه می‌کنیم.

در این مقاله به تعریف این میلگردها، انواع، اصول طراحی، روش‌های اجرایی و الزامات کنترل کیفی آن‌ها خواهیم پرداخت، پس در ادامه با آهن اینجا همراه باشید.

میلگرد در دیوار برشی چیست؟

میلگرد در دیوار برشی
میلگرد در دیوار برشی

دیوارهای برشی در سازه‌های بتنی، به‌عنوان سیستم مقاوم در برابر نیروهای جانبی، از جمله زلزله و باد، نقش بسیار حیاتی ایفا می‌کنند. عملکرد اصلی این دیوارها انتقال نیروهای افقی به شالوده است و از تغییر شکل و تخریب سازه در برابر بارهای دینامیکی جلوگیری می‌کنند. با این حال، از آنجا که بتن ذاتاً دارای مقاومت فشاری بالایی است اما در برابر نیروهای کششی و برشی عملکرد ضعیفی دارد، نمی‌توان صرفاً به خود بتن اتکا کرد. در نتیجه، برای تأمین مقاومت لازم، استفاده از میلگرد در ساختار داخلی دیوار برشی الزامی است.

میلگرد در این دیوارها به‌عنوان عامل مسلح‌کننده، وظیفه تحمل نیروهای کششی و همچنین کنترل تغییرشکل‌ها، ترک‌خوردگی‌ها و افزایش شکل‌پذیری را برعهده دارد. چیدمان این میلگردها باید کاملاً منطبق با اصول طراحی لرزه‌ای باشد؛ چرا که تحت بارهای ناشی از زلزله، علاوه‌بر نیروی فشاری و برشی، تنش‌های پیچیده‌ای در سطح مقطع دیوار ایجاد می‌شود که اگر میلگردها به‌درستی طراحی و اجرا نشده باشند، سازه به‌سرعت دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیر می‌شود.

رفتار دیوارهای برشی تحت زلزله وابسته به نوع و کیفیت آرماتوربندی آن‌هاست. میلگردهایی که در این بخش استفاده می‌شوند باید دارای ویژگی‌هایی چون استحکام بالا، چسبندگی مناسب به بتن، مقاومت در برابر خوردگی و قابلیت شکل‌پذیری مطلوب باشند. در عمل، اگر آرماتورها به‌درستی انتخاب، خم‌کاری و مهاربندی نشده باشند، تنش‌های وارد شده در هنگام زلزله به‌طور یکنواخت توزیع نمی‌شوند و این موضوع می‌تواند منجر به تمرکز تنش در نقاط خاص، ترک‌های عمیق یا حتی گسیختگی موضعی شود.

اهمیت دیگر استفاده از میلگرد در دیوار برشی، حفظ انسجام سازه‌ای است. زمانی که سازه تحت نیروی جانبی قرار می‌گیرد، اجزای مختلف آن تمایل دارند که از یکدیگر جدا شوند یا دچار تغییر مکان نسبی شوند. در این شرایط، میلگردهای مناسب در دیوار برشی مانند یک سیستم به‌هم پیوسته عمل می‌کنند که باعث قفل‌شدگی اجزای سازه‌ای به یکدیگر می‌شود و از گسترش ترک‌ها و جداشدگی‌ها جلوگیری می‌نمایند. این موضوع به‌ویژه در ساختمان‌های بلندمرتبه و یا در مناطقی با خطر لرزه‌خیزی بالا، اهمیت بیشتری دارد.

نکته مهم این است که صرفاً استفاده از میلگرد در دیوار برشی به‌تنهایی کافی نیست؛ بلکه محل قرارگیری، فاصله‌گذاری، نحوه مهار، نوع میلگرد، روش وصله و طول مهاری آن نیز همگی باید با دقت تمام براساس نقشه‌های اجرایی و آیین‌نامه‌های معتبر انجام شود. در بسیاری از موارد مشاهده شده که به دلیل عدم رعایت اصول ساده‌ای مانند فاصله مناسب میان میلگردها، یا استفاده از میلگردهای زنگ‌زده، عملکرد کلی دیوار در زمان زلزله به‌شدت کاهش یافته و منجر به تخریب دیوار و انتقال بار ناخواسته به دیگر اعضای سازه شده است.

در سازه‌های مدرن امروزی، استفاده از میلگرد در دیوار برشی نه‌تنها برای تقویت عضو سازه‌ای مورد نظر انجام می‌شود، بلکه به‌عنوان بخشی از استراتژی کلی مقاوم‌سازی لرزه‌ای سازه در نظر گرفته می‌شود. این نوع طراحی‌ها که مبتنی بر تحلیل‌های غیرخطی و رفتار واقعی سازه در زلزله هستند، نقش میلگرد را به‌مراتب فراتر از یک عضو مقاومتی ساده در نظر می‌گیرند. میلگردها در اینجا مانند سیستم جذب انرژی عمل می‌کنند و با وارد شدن به ناحیه جاری‌شدگی کنترل‌شده، بخشی از انرژی زلزله را مستهلک می‌سازند. این موضوع در بالا بردن شکل‌پذیری و حفظ ایستایی کلی سازه مؤثر است.

انواع میلگرد مصرفی در دیوار برشی

میلگرد در دیوار برشی
میلگرد در دیوار برشی

انتخاب درست و اجرای اصولی انواع میلگرد در دیوار برشی، یکی از پایه‌های اصلی در عملکرد لرزه‌ای و ایمنی سازه به‌شمار می‌رود. دیوار برشی تنها زمانی می‌تواند به‌درستی نیروهای جانبی را مهار کند که ترکیب مناسبی از آرماتورها با رعایت ضوابط آیین‌نامه‌ای در آن استفاده شده باشد. این ترکیب میلگردها باید بر اساس نوع بار وارد بر دیوار، موقعیت دیوار در پلان و ارتفاع طبقات تعیین شود.

در طراحی استاندارد دیوار برشی، چهار نوع میلگرد با کاربری‌های متفاوت مورد استفاده قرار می‌گیرند که هرکدام نقش مشخص و حیاتی دارند:

  • میلگردهای طولی (عمودی):
    این میلگردها به‌صورت عمودی در ارتفاع دیوار قرار می‌گیرند و مستقیماً در برابر نیروهای خمشی ناشی از زلزله مقاومت می‌کنند. تراکم آن‌ها در نواحی انتهایی دیوار که تحت فشار یا کشش شدید قرار دارد بیشتر می‌شود. در واقع نواحی مرزی که بیشترین سهم در تأمین سختی خمشی دیوار دارند، عمدتاً با چگالی بالای میلگردهای طولی طراحی می‌شوند. اجرای دقیق این میلگردها مستقیماً بر شکل‌پذیری کلی دیوار اثر می‌گذارد.
  • میلگردهای عرضی (افقی):
    برای مقابله با ترک‌های ناشی از برش در سطح دیوار، میلگردهای افقی بین ردیف‌های میلگرد طولی قرار می‌گیرند. این میلگردها تنش‌های عرضی وارد بر بتن را جذب کرده و مانع از گسترش ترک‌های مورب می‌شوند. در دیوارهایی با ارتفاع زیاد یا در سازه‌هایی با رفتار لرزه‌ای ویژه، فاصله بین میلگردهای افقی کاهش یافته تا پایداری بیشتری ایجاد شود. همچنین این میلگردها در مهار کمانش میلگردهای طولی نیز مؤثرند.
  • میلگردهای ناحیه‌ای (مرزی):
    این میلگردها در دو انتهای دیوار قرار می‌گیرند و در واقع ستون‌های مرزی داخل خود دیوار محسوب می‌شوند. در هنگام زلزله، نواحی مرزی بیشترین تنش را متحمل می‌شوند و بنابراین نیازمند استفاده از میلگردهایی با قطر بالا، فاصله کم و مقاومت تسلیم زیاد هستند. آرماتورهای مرزی معمولاً به‌صورت قفسه‌های متراکم طراحی شده‌اند که ترکیب میلگردهای طولی، عرضی و خاموتی در آن‌ها به شکل سه‌بعدی اجرا می‌شود. این میلگردها عامل اصلی افزایش ظرفیت انرژی‌جذب سازه هستند.
  • میلگردهای مهاری، خاموت و سنجاقی:
    این گروه از میلگردها، اگرچه اغلب در تیرها و ستون‌ها کاربرد دارند، اما در دیوار برشی نیز به‌ویژه در نواحی اتصال یا دیوارهای دارای بازشو، به کار می‌روند. خاموت‌ها میلگردهای طولی را در برابر کمانش جانبی مهار کرده و در مناطقی مانند لبه بازشوها یا اتصالات به کف، باعث پایداری آرماتورها می‌شوند. میلگردهای سنجاقی نیز نقش مهمی در نگه‌داری شبکه آرماتوری و توزیع تنش در ضخامت دیوار ایفا می‌کنند.

الزامات طراحی میلگرد در دیوار برشی

فرآیند طراحی میلگرد در دیوار برشی باید با دقت بسیار بالا و بر اساس تحلیل صحیح نیروهای وارده، سطح اهمیت سازه و الزامات آیین‌نامه‌ای انجام شود. در این نوع دیوارها، نیروهای همزمان خمشی، محوری، برشی و پیچشی وارد می‌شود که هرکدام از آن‌ها نیاز به آرماتورگذاری اختصاصی و دقیق دارد. در این بخش، مهم‌ترین الزامات طراحی میلگرد در دیوار برشی را به‌صورت کامل ارائه می‌کنیم:

  • حداقل و حداکثر درصد آرماتور طولی (عمودی):
    براساس ضوابط آیین‌نامه‌ای، میلگردهای طولی نباید کمتر از ۰.۲۵ درصد سطح مقطع خالص دیوار و بیشتر از ۴ درصد آن باشند. این محدوده به‌گونه‌ای تعریف شده تا دیوار از یک‌سو بتواند مقاومت کششی مورد نیاز را تأمین کند و از سوی دیگر، دچار تراکم بیش از حد میلگرد که مانع از عبور مناسب بتن و افزایش خطر کرموشدگی می‌شود، نگردد. در طراحی‌های لرزه‌ای، معمولاً درصد میلگرد طولی در بازه ۰.۳ تا ۰.۶ درصد انتخاب می‌شود تا شکل‌پذیری و انرژی‌پذیری مطلوب حاصل شود.
  • حداکثر فاصله مجاز بین میلگردهای طولی و عرضی:
    فاصله بین میلگردهای عمودی نباید از ۲۰ سانتی‌متر یا یک‌پنجم ضخامت دیوار (هرکدام کمتر باشد) تجاوز کند. همچنین میلگردهای افقی باید در فواصل حداکثر ۳۰ سانتی‌متر نصب شوند؛ با این حال در سازه‌های با عملکرد لرزه‌ای بالا، این فاصله تا ۱۵ یا ۲۰ سانتی‌متر کاهش داده می‌شود. کاهش این فواصل به جلوگیری از ترک‌های موضعی، پایداری آرماتورهای عمودی و افزایش انسجام بتن کمک می‌کند.
  • طراحی و آرماتورگذاری نواحی مرزی (Boundary Elements):
    دو انتهای دیوار، نواحی بحرانی‌تری هستند که در اثر خمش ناشی از زلزله، تحت فشار و کشش شدید قرار می‌گیرند. در این نواحی، باید از میلگردهای با مقاومت بالا (معمولاً A3 یا A4)، قطر بیشتر، چیدمان متراکم‌تر و گاهی با استفاده از خاموت‌های بسته برای مهار جانبی استفاده شود. طراحی این بخش باید با تحلیل دقیق توزیع نیرو در مقطع انجام گیرد و طول این نواحی نیز بسته به نسبت ارتفاع به طول دیوار، بار محوری و شرایط لرزه‌ای تعیین می‌شود.
  • وصله‌گذاری و طول مهاری مناسب:
    در دیوارهای برشی، وصله میلگردهای طولی معمولاً به‌صورت پوششی انجام می‌شود که طول آن براساس نوع میلگرد، قطر، کیفیت بتن و شرایط محیطی مشخص می‌شود. طبق آیین‌نامه، این طول معمولاً بین ۴۰ تا ۶۰ برابر قطر میلگرد است. محل وصله نیز نباید در نواحی با حداکثر تنش (مانند نواحی مرزی یا میانی دیوار) قرار گیرد و در صورت اجبار، باید از تکنیک‌های خاص مانند وصله مکانیکی یا جوشی استفاده شود. وصله‌های ناایمن می‌توانند باعث گسیختگی زودهنگام در حین زلزله شوند.
  • رعایت حداقل طول وصله میلگردهای عرضی و خاموت‌ها:
    میلگردهای عرضی که برای کنترل ترک‌های برشی و جلوگیری از کمانش میلگردهای طولی استفاده می‌شوند، باید به‌درستی وصله شوند. در بیشتر موارد، این میلگردها به‌صورت کامل در عرض دیوار قرار گرفته و به میلگردهای مرزی قلاب می‌شوند. طول گیرایی این میلگردها نیز باید به اندازه کافی باشد تا انتقال نیرو بین فولاد و بتن به شکل مناسب انجام شود.
  • کنترل نسبت ابعاد دیوار و محدودیت‌های شکل هندسی:
    دیوارهایی که بسیار نازک طراحی شده‌اند (ضخامت کمتر از حد مجاز نسبت به ارتفاع یا طول دیوار) معمولاً دچار کمانش، پیچش یا ضعف در تحمل برش می‌شوند. بر اساس مبحث ۹ مقررات ملی، نسبت ضخامت به ارتفاع نباید از حدود ۱/۲۵۰ کمتر باشد. این موضوع مستقیماً بر آرایش و جانمایی میلگردها اثر دارد، چرا که فضای کافی برای آرماتورگذاری و بتن‌ریزی مناسب فراهم نمی‌شود.
  • تناسب میان مقاومت فولاد و بتن:
    انتخاب نوع میلگرد باید با مقاومت فشاری بتن هم‌تراز باشد. به‌عنوان مثال، اگر بتن با مقاومت پایین استفاده شود، استفاده از میلگرد با مقاومت تسلیم بالا مانند A4 می‌تواند باعث عدم هماهنگی در تسلیم مصالح و شکست غیرمنتظره در ناحیه بتن شود. معمولاً برای بتن C25، استفاده از میلگرد A3 توصیه می‌شود و برای بتن‌های پرمقاومت، A4 یا حتی آلیاژی. همچنین چسبندگی میان بتن و فولاد باید متناسب باشد تا از لغزش میلگرد جلوگیری شود.
  • در نظر گرفتن اثر بار محوری در طراحی میلگرد:
    در برخی سازه‌ها، دیوارهای برشی علاوه‌بر نیروی جانبی، تحت نیروی محوری نیز قرار دارند. در چنین شرایطی، آرماتورگذاری باید به‌گونه‌ای باشد که بتواند تنش‌های ترکیبی فشار و کشش را هم‌زمان تحمل کند. در این موارد، تعداد میلگردهای مرزی بیشتر و آرماتورگذاری با تراکم بالاتر طراحی می‌شود. همچنین طراحی باید به‌گونه‌ای باشد که از کمانش فشاری در آرماتورهای طولی جلوگیری شود.
  • در نظر گرفتن نیازهای سازه‌ای در محل بازشوها و اتصالات:
    در صورت وجود بازشوهایی مانند درب یا پنجره در دیوار برشی، باید آرماتورگذاری خاصی برای نواحی اطراف بازشوها طراحی شود. این آرماتورها نقش کنترل ترک، انتقال تنش و جلوگیری از تمرکز تنش در گوشه‌های بازشو را دارند. در این نقاط معمولاً از میلگردهای مورب، تقویتی عمودی و افقی و خاموت‌های اضافه استفاده می‌شود.
  • تطابق کامل طراحی با الزامات لرزه‌ای آیین‌نامه:
    طراحی میلگرد در دیوار برشی باید منطبق با سطح عملکرد مورد انتظار سازه در تحلیل لرزه‌ای باشد. در ساختمان‌هایی که نیاز به عملکرد «ایمن در برابر زلزله شدید» دارند، ضوابط ویژه‌ای مانند طراحی با رفتار غیرخطی، شکل‌پذیری بالا، و ظرفیت جذب انرژی مضاعف باید رعایت شود. این موضوع باعث افزایش چگالی آرماتور و الزامات خاص در وصله‌گذاری، فاصله‌گذاری و مهار میلگردها می‌شود.

اصول اجرای میلگرد در دیوار برشی

میلگرد در دیوار برشی
میلگرد در دیوار برشی

پس از طراحی دقیق میلگرد در دیوار برشی، مرحله اجرا آغاز می‌شود؛ جایی که کیفیت واقعی سازه شکل می‌گیرد. حتی بهترین طراحی، اگر به درستی اجرا نشود، نمی‌تواند عملکرد مورد انتظار سازه را تضمین کند. اجرای اصولی میلگرد در دیوار برشی نیازمند دقت بالا، آگاهی از جزئیات اجرایی، رعایت آیین‌نامه‌ها و استفاده از نیروی کار مجرب است. در ادامه، مهم‌ترین اصول اجرای میلگرد در این نوع دیوارها را به‌صورت کامل توضیح می‌دهیم:

  1. رعایت موقعیت دقیق میلگردها مطابق نقشه اجرایی:
    اولین و مهم‌ترین اصل، اجرای دقیق میلگردها در مکان‌هایی است که در نقشه‌های اجرایی مشخص شده‌اند. هرگونه تغییر در موقعیت، فاصله، یا جهت‌گیری میلگردها بدون تأیید مهندس ناظر، ممکن است منجر به تغییر در مسیر انتقال نیرو و کاهش عملکرد سازه شود. به‌ویژه در نواحی مرزی و اطراف بازشوها، انحراف از نقشه بسیار خطرناک است.
  2. استفاده از اسپیسرها برای حفظ پوشش بتنی مناسب:
    پوشش بتنی کافی در اطراف میلگردها برای جلوگیری از خوردگی، چسبندگی مناسب و محافظت در برابر آتش ضروری است. این پوشش در دیوارهای برشی معمولاً حداقل ۲۵ میلی‌متر در نظر گرفته می‌شود. برای حفظ این فاصله در حین بتن‌ریزی، استفاده از اسپیسرهای پلاستیکی یا بتنی در فواصل مناسب الزامی است.
  3. بستن میلگردها با مفتول گالوانیزه و اتصالات محکم:
    برای حفظ پایداری شبکه آرماتور در زمان قالب‌بندی و بتن‌ریزی، لازم است میلگردها با سیم مفتول گالوانیزه و به‌صورت ضربدری بسته شوند. این اتصال‌ها باید محکم، بدون بازی و با حداقل زائده باشد تا مانع از حرکت میلگرد در هنگام بتن‌ریزی شود. استفاده از جوش در محل میلگردهای A3 و A4 بدون تأیید مهندس طراح مجاز نیست.
  4. خم‌کاری دقیق مطابق جدول خم میلگرد:
    تمام خم‌های میلگرد باید طبق ضوابط آیین‌نامه‌ای و جدول خم مجاز انجام شود. خم‌های بیش از حد یا زاویه‌دار نامناسب، ممکن است باعث شکست موضعی یا کاهش مقاومت تسلیم فولاد شود. برای خمکاری دستی باید از ابزارهای مناسب استفاده کرد و شعاع خم نیز باید مطابق با ضوابط تعیین‌شده باشد (معمولاً حداقل ۶ برابر قطر میلگرد).
  5. رعایت طول وصله و محل مناسب آن:
    وصله‌گذاری بین میلگردها باید در محل‌هایی انجام شود که تحت تنش کمتر قرار دارند. طول همپوشانی باید طبق آیین‌نامه (معمولاً ۴۰ تا ۶۰ برابر قطر میلگرد) و با کنترل کامل انجام شود. استفاده از وصله مکانیکی یا جوشی نیز باید تحت نظر ناظر و با دستورالعمل‌های دقیق انجام گیرد.
  6. نصب دقیق آرماتورهای مرزی با چگالی مشخص:
    نواحی مرزی دیوار باید با آرماتورهایی با چگالی بالا و قطر بزرگ‌تر اجرا شوند. میلگردهای طولی مرزی معمولاً در کنار خاموت‌های بسته و سنجاقی قرار می‌گیرند که باید با دقت بالا نصب شوند تا عملکرد لرزه‌ای صحیح دیوار تضمین شود. چیدمان این نواحی باید به‌گونه‌ای باشد که مانع عبور بتن نشود.
  7. کنترل زنگ‌زدگی، روغن و آلودگی سطح میلگردها:
    پیش از نصب، باید سطح میلگردها از هرگونه زنگ‌زدگی، گل، خاک، روغن و چربی پاک‌سازی شود. وجود هرگونه آلودگی در سطح میلگرد باعث کاهش چسبندگی بتن و فولاد شده و می‌تواند ترک‌های اجرایی و گسیختگی موضعی ایجاد کند.
  8. استفاده از میلگرد مستقیم و سالم، بدون خم یا بریدگی اضافه:
    هرگونه میلگردی که دچار شکستگی، زنگ‌زدگی شدید، یا خم‌شدگی خارج از جدول مجاز باشد، باید تعویض شود. استفاده از میلگردهای آسیب‌دیده می‌تواند به ضعف ساختاری و افت ناگهانی مقاومت دیوار منجر شود. همچنین نباید از میلگردهای کوتاه‌شده یا وصله‌شده خارج از نقشه استفاده کرد.
  9. کنترل اجرای آرماتور در محل بازشوها و تقویت گوشه‌ها:
    در محل پنجره‌ها، درها یا کانال‌های عبوری، باید میلگردهای افقی، عمودی و مورب تقویتی نصب شود. همچنین گوشه‌های بازشوها به دلیل تمرکز تنش، نیازمند آرماتورهای L شکل یا میلگردهای مورب اضافی هستند. اجرای درست این بخش‌ها نقش زیادی در جلوگیری از ترک و شکست موضعی دارد.
  10. بازرسی نهایی پیش از بتن‌ریزی توسط ناظر مقیم:
    پیش از بسته‌شدن قالب و بتن‌ریزی، باید کلیه میلگردها از نظر محل، فاصله، نوع، تعداد، طول گیرایی، هم‌پوشانی، نوع خم، تمیزی، اسپیسر و وصله مورد بازبینی قرار گیرند. این مرحله کلیدی‌ترین فرصت برای اصلاح اشکالات احتمالی پیش از دفن شدن آرماتورها در بتن است و باید توسط ناظر مجرب و با حضور سرپرست کارگاه انجام شود.

جدول مشخصات پیشنهادی میلگرد برای دیوار برشی

نوع میلگردوظیفه اصلیقطر پیشنهادی (میلیمتر)حداقل مقاومت تسلیم (MPa)
میلگرد طولیتحمل نیروهای خمشی12 تا 20400
میلگرد عرضیتحمل نیروهای برشی8 تا 12400
میلگرد مرزیتقویت نواحی بحرانی دیوار16 تا 25500
خاموت و سنجاقیمهار میلگردهای اصلی و جلوگیری از کمانش6 تا 10340
توجه دقیق به مقدار مورد نیاز هر عنصر برای دیوار، کیفیت بالای اجرای دیوار و مقاومت عالی آن را به همراه دارد.

نکات کنترل کیفیت میلگرد قبل از بتن‌ریزی

کنترل کیفیت میلگرد قبل از بتن‌ریزی آخرین و حیاتی‌ترین مرحله قبل از دفن آرماتورها در بتن است. در این مرحله، باید تمام اجزای آرماتوربندی از نظر تطابق با نقشه‌ها، شرایط فنی، استانداردهای اجرایی و آیین‌نامه‌ای به‌دقت بررسی شوند. هرگونه سهل‌انگاری در این بازه، می‌تواند بعد از بتن‌ریزی منجر به بروز ترک، ضعف مقاومت، خوردگی زودرس یا حتی تخریب موضعی شود. در ادامه، مهم‌ترین نکات کنترل کیفی میلگرد در مرحله پیش از بتن‌ریزی به صورت فهرست عددی ارائه شده است:

  1. بررسی دقیق نقشه‌ها و تطابق با اجرای میلگرد:
    اولین مرحله کنترل کیفیت، تطبیق اجرای آرماتورها با نقشه‌های مصوب اجرایی است. تمام مشخصات شامل نوع میلگرد، تعداد، سایز، فاصله‌گذاری، طول وصله‌ها و آرایش میلگردهای مرزی باید با نقشه‌ها تطابق کامل داشته باشد. هر گونه اختلاف باید پیش از بتن‌ریزی شناسایی و با تأیید مهندس طراح یا ناظر اصلاح شود.
  2. کنترل موقعیت میلگردها و فاصله‌ها:
    فواصل بین میلگردهای طولی و عرضی باید طبق آیین‌نامه و نقشه رعایت شده باشد. همچنین موقعیت میلگردها باید در امتداد دقیق مشخص‌شده در پلان اجرا شده باشند و از جابجایی یا خم‌شدگی خارج از قاعده جلوگیری شود. استفاده از متر و شابلون‌های مخصوص در این مرحله توصیه می‌شود.
  3. بررسی پوشش بتن (Cover) با اسپیسرهای مناسب:
    پوشش بتن باید در تمام جهات رعایت شود؛ به‌طور معمول حداقل ۲۵ میلی‌متر در دو وجه دیوار. استفاده از اسپیسرهای استاندارد (پلاستیکی یا بتنی) در فاصله‌های مناسب برای حفظ این پوشش ضروری است. در صورت نبود اسپیسر یا استفاده از چوب، آجر یا بلوک، پوشش مناسب حاصل نمی‌شود و احتمال خوردگی میلگرد افزایش می‌یابد.
  4. اطمینان از تمیزی سطح میلگردها و عدم وجود زنگ‌زدگی:
    میلگردها باید کاملاً خشک، تمیز و بدون آلودگی‌های سطحی مانند روغن، رنگ، گل یا زنگ‌زدگی باشند. حتی لایه‌ای نازک از زنگ یا چربی می‌تواند اتصال فولاد به بتن را ضعیف کند. پاک‌سازی سطح میلگرد با برس سیمی یا مواد مجاز ضدزنگ در صورت نیاز باید انجام شود.
  5. بررسی وصله‌ها، طول همپوشانی و نحوه اتصال:
    وصله‌ها باید در محل‌های مجاز و با طول کافی (۴۰ تا ۶۰ برابر قطر میلگرد) اجرا شده باشند. وصله‌های خارج از محل مجاز یا با طول ناکافی باید اصلاح شوند. اگر از وصله مکانیکی استفاده شده، نوع وصله، نحوه بستن، و مشخصات فنی آن باید با آیین‌نامه مطابقت داشته باشد.
  6. کنترل آرماتورهای مرزی و نواحی بحرانی:
    دو انتهای دیوار که در معرض بیشترین تنش قرار دارند باید دارای آرماتورگذاری تقویتی، تراکم مناسب و خم‌های مجاز باشند. میلگردهای مرزی باید دقیقاً در محدوده مشخص‌شده اجرا شده باشند و اتصال آن‌ها به شبکه اصلی آرماتور با خاموت‌ها یا سنجاقی‌های محکم تثبیت شده باشد.
  7. بررسی اتصالات و بست‌ها:
    تمام میلگردها باید با مفتول گالوانیزه به‌صورت ضربدری و محکم به یکدیگر بسته شده باشند. در صورت مشاهده گره‌های ضعیف، بازشده یا میلگردهای لرزان، لازم است مجدداً محکم‌سازی انجام شود. این کار برای جلوگیری از شناوری میلگرد در زمان ویبره‌زدن بسیار مهم است.
  8. کنترل آرماتور اطراف بازشوها (در و پنجره):
    اطراف بازشوها باید میلگردهای تقویتی افقی، عمودی و مورب نصب شده باشند. مخصوصاً در گوشه‌های بازشو، آرماتورهای L شکل یا مورب برای جلوگیری از تمرکز تنش باید به‌درستی اجرا شده باشند. این نقاط در زلزله‌ها بسیار حساس هستند و نیازمند کنترل ویژه‌اند.
  9. ارزیابی کلی امنیت آرماتورها هنگام بتن‌ریزی:
    باید بررسی شود که شبکه آرماتور به‌قدر کافی پایدار است و در حین بتن‌ریزی، امکان حرکت یا شناوری ندارد. شل بودن شبکه یا عدم مهار صحیح میلگردها می‌تواند باعث از بین رفتن آرایش آرماتور و بروز نقاط ضعف شود. در صورت لزوم، از قیدهای موقت یا مهارهای فلزی استفاده شود.
  10. گزارش‌برداری و تأیید نهایی ناظر پروژه:
    پس از بررسی کامل، لازم است صورت‌جلسه کنترل کیفی تهیه و تأییدیه نهایی ناظر سازه اخذ شود. بدون این تأییدیه، بتن‌ریزی نباید انجام شود. این مرحله به منزله سندی رسمی از رعایت کامل ضوابط اجرایی تلقی می‌شود.

قیمت روز میلگرد چقدر است؟

در حال حاضر دانستن قیمت روز میلگرد برای محاسبه هر چه بهتر هزینه‌های پروژه و همچنین برنامه‌ریزی هر چه بهتر، امری ضروری است و ما در آهن اینجا قیمت انواع مقاطع فولادی از جمله قیمت روز میلگرد را ارائه می‌کنیم:

قیمت روز میلگرد چقدر است؟

در بازار میلگرد، برندهای شناخته‌شده‌ و معتبری مانند ذوب‌آهن اصفهان، کویر کاشان، نیشابور و بافق یزد حضور مهم و گسترده‌ای داشته و از مهم‌ترین منابع تامین میلگرد محسوب می‌شوند، برای تحلیل بهتر شرایط بازار و انتخاب گزینه مناسب، دانستن قیمت روز میلگرد امری مهم و ضروری است:

مشاهده قیمت روز میلگرد

جمع‌بندی

در این مقاله با نقش میلگرد در دیوار برشی، انواع آن، ضوابط طراحی، الزامات اجرایی و نکات کنترلی آن آشنا شدیم. این عضو حیاتی از سازه، در برابر نیروهای جانبی مقاومت ایجاد می‌کند و نیازمند دقت بالا در انتخاب نوع، سایز، چیدمان و اجرای میلگرد است. هر گونه بی‌دقتی در این مراحل می‌تواند منجر به کاهش مقاومت کلی سازه و افزایش احتمال شکست در زمان زلزله شود.

برای داشتن خریدی آگاهانه و انتخاب مقطع فولادی متناسب با نیاز پروژه، بهره‌مندی از مشاوره تخصصی امری ضروری است. کارشناسان مجرب و حرفه‌ای آهن اینجا با تسلط کامل بر بازار آهن و شناخت دقیق نیازهای فنی، آماده‌اند تا مشاوره‌ای سودمند و کاربردی به شما ارائه دهند. این مشاوره به شما کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتر، انتخابی دقیق‌تر و اقتصادی‌تر داشته باشید.

سوالات متداول
شاید برای شما هم سوال باشه?!
  • 1. میلگرد در دیوار برشی چه نقشی در مقاومت سازه دارد؟

    میلگرد در دیوار برشی وظیفه تحمل نیروهای کششی و مهار نیروهای جانبی مثل زلزله را دارد و نقش اصلی در افزایش شکل‌پذیری و عملکرد لرزه‌ای سازه ایفا می‌کند.
  • 2. چه نوع میلگردی برای دیوارهای برشی مناسب‌تر است؟

    معمولاً میلگرد آجدار A3 یا A4 به دلیل مقاومت بالا در برابر کشش و قابلیت اتصال بهتر به بتن، برای آرماتورگذاری دیوارهای برشی توصیه می‌شود.
  • 3. آیا الزامات آیین‌نامه‌ای خاصی برای طراحی میلگرد در دیوار برشی وجود دارد؟

    بله، آیین‌نامه بتن ایران (آبا) و مقررات ملی ساختمان ایران، حداقل و حداکثر مقدار میلگرد، فواصل آرماتورها و الزامات وصله و مهار را به‌دقت مشخص کرده‌اند.
  • 4. مهم‌ترین خطاهای اجرایی در نصب میلگرد دیوار برشی چیست؟

    رایج‌ترین خطاها شامل عدم رعایت پوشش بتنی مناسب، فاصله‌گذاری نادرست میلگردها، اجرای ناصحیح وصله‌ها و خمکاری غیرمجاز آرماتورها است.
  • 5. چرا کنترل دقیق اجرای میلگرد در دیوار برشی اهمیت دارد؟

    اجرای صحیح میلگرد، تضمین‌کننده عملکرد ایمن سازه در برابر زلزله است و هر گونه نقص می‌تواند منجر به ترک، کمانش یا حتی تخریب موضعی دیوار شود.