تاثیر شرایط آب‌وهوایی بر کیفیت میلگرد + بررسی عمقی

در صنعت ساخت‌وساز، کیفیت و دوام مصالح فلزی از جمله میلگرد، نقش مهمی در پایداری سازه‌ها دارد. یکی از عوامل مهمی که مستقیماً بر این کیفیت تأثیر می‌گذارد، شرایط آب‌وهوایی محیط است. برای اطلاع از قیمت روز میلگرد، می‌توانید به سایت آهن اینجا اعتماد کنید. در این مقاله، به بررسی دقیق تأثیر آب‌وهوا بر میلگرد و نکات مهمی برای نگهداری صحیح آن می‌پردازیم. پس در ادامه با آهن اینجا همراه باشید.

تاثیر شرایط آب و هوایی بر میلگرد

میلگرد چیست و چه نقشی در سازه‌ها دارد؟

میلگرد یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنعت ساخت‌وساز است. این محصول به دلیل مقاومت بالا در برابر کشش، نقش کلیدی در استحکام بتن دارد و از آن برای افزایش مقاومت سازه‌ها استفاده می‌شود، در این مقاله، به بررسی انواع میلگرد، ویژگی‌ها و کاربردهای آن می‌پردازیم:

بیشتر بخوانید

1. رطوبت بالا و بارندگی
   در اقلیم‌های مرطوب یا مناطقی با بارش مداوم نظیر نوار شمالی کشور، مناطق کوهپایه‌ای غربی و حتی نواحی جنوبی با رطوبت ساحلی، میلگرد به‌عنوان یک فلز فعال در برابر ترکیب رطوبت و اکسیژن هوا، بسیار مستعد زنگ‌زدگی و خوردگی است. زمانی‌که رطوبت به سطح میلگرد می‌رسد، فرآیند الکتروشیمیایی بین آهن و اکسیژن آغاز می‌شود و در حضور یون‌های خورنده مانند کلرید، این فرآیند سرعت بیشتری می‌گیرد. نتیجه این واکنش‌ها، تشکیل اکسید آهن (زنگ‌زدگی) است که به‌صورت لایه‌های ناپایدار، به‌تدریج در عمق فلز نفوذ کرده و از مقاومت واقعی میلگرد می‌کاهد.
   این کاهش مقاومت فقط در حد مکانیکی نیست؛ بلکه زنگ‌زدگی باعث از بین رفتن سطح صاف و یکنواخت میلگرد می‌شود که برای چسبندگی مؤثر با بتن ضروری است. زبری ایجادشده در اثر خوردگی، باعث اختلال در قفل‌شدگی بتن و میلگرد می‌شود و چسبندگی لازم برای انتقال نیرو در سازه را از بین می‌برد. در نتیجه، سازه دچار ضعف موضعی، ترک‌خوردگی زودهنگام و افزایش احتمال گسیختگی خواهد شد.
   از طرف دیگر، در شرایطی که میلگرد پیش از بتن‌ریزی در فضای باز و بدون پوشش مناسب نگهداری شده باشد، احتمال شروع زنگ‌زدگی حتی پیش از اجرا وجود دارد. این مسئله در بلندمدت باعث بروز خسارات جدی و نیاز به تعمیرات پرهزینه در پروژه‌های عمرانی می‌شود.
   به همین دلیل، در مناطق با رطوبت بالا یا بارندگی‌های فصلی، الزاماتی مانند نگهداری میلگرد در محیط سرپوشیده، استفاده از پوشش‌های مقاوم به رطوبت (نظیر اپوکسی یا گالوانیزه)، اجرای سریع آرماتوربندی پس از انتقال به محل پروژه، و نظارت دقیق پیش از بتن‌ریزی، باید به‌عنوان استانداردهای اجرایی رعایت شوند.
2. دمای بالا
   در مناطقی با اقلیم گرم و خشک مانند استان‌های یزد، کرمان، بوشهر یا خوزستان، میلگردها در طول روز در معرض تابش مستقیم خورشید و گرمای شدید قرار می‌گیرند. این گرما باعث انبساط حرارتی در ساختار فلز می‌شود؛ فرآیندی طبیعی اما خطرناک، به‌ویژه زمانی‌که این تغییرات دمایی به‌صورت متناوب و مکرر در طول شبانه‌روز تکرار شود. برای مثال، اختلاف دمای شدید بین روزهای بسیار گرم و شب‌های خنک می‌تواند موجب نوسانات حرارتی پی‌درپی در میلگرد شود.
   این نوسانات موجب بروز تنش‌های درونی در بافت فولادی میلگرد می‌شوند. این تنش‌ها اگر بدون تخلیه یا تسکین باقی بمانند، در بلندمدت موجب پدیده‌ای به‌نام «خستگی فلز» (Metal Fatigue) می‌شوند. در چنین شرایطی، میلگرد حتی بدون تحمل بارهای سنگین یا ضربه‌های مستقیم، به‌مرور خاصیت مکانیکی و مقاومت خود را از دست می‌دهد و در برابر نیروهای سازه‌ای شکننده‌تر عمل می‌کند.
   از طرف دیگر، دمای بالا می‌تواند باعث خشک شدن ناگهانی سطح میلگرد و کاهش رطوبت سطحی طبیعی آن شود. این وضعیت موجب تجمع یون‌ها و رسوبات معدنی، به‌ویژه کلریدها، روی سطح فلز شده که آغازگر فرآیند خوردگی موضعی هستند. علاوه‌براین، پوشش‌های محافظ مانند اپوکسی و حتی گالوانیزه نیز در معرض گرمای مداوم، دچار تحلیل رفتن، کاهش چسبندگی و ترک‌های سطحی می‌شوند. این آسیب‌ها موجب کاهش عملکرد حفاظتی پوشش و باز شدن راه برای نفوذ رطوبت و آغاز زنگ‌زدگی می‌گردند.
   در پروژه‌هایی که میلگرد برای مدت طولانی در فضای آزاد، بدون پوشش یا سایه‌بان، رها می‌شود، آسیب ناشی از گرمای زیاد بسیار بیشتر دیده می‌شود. بنابراین در اقلیم‌های گرم باید نکات زیر با دقت رعایت شوند:
   انبارش میلگرد در محیط سایه، با تهویه طبیعی مناسب:
   نگهداری میلگرد در فضای کاملاً باز و زیر تابش مستقیم خورشید، باعث افزایش دمای سطحی آن تا بیش از ۶۰ درجه سانتی‌گراد در روزهای گرم تابستان می‌شود. این دما علاوه‌بر ایجاد انبساط حرارتی مداوم، موجب تبخیر سریع رطوبت محیطی و تجمع املاح خورنده روی میلگرد می‌گردد. برای جلوگیری از این آسیب، لازم است میلگردها در زیر سایبان‌هایی با تهویه طبیعی یا سازه‌های نیمه‌سربسته نگهداری شوند. این فضاها ضمن محافظت از نور مستقیم، اجازه جریان آزاد هوا را فراهم کرده و از انباشت بخار و گرمای محبوس در اطراف میلگرد جلوگیری می‌کنند.
   استفاده از پوشش مقاوم در برابر UV برای میلگردها:
   پوشش‌های محافظ میلگرد مانند اپوکسی یا پلی‌مرهای صنعتی، در صورت قرارگیری طولانی‌مدت در معرض نور فرابنفش (UV)، دچار تجزیه و ترک‌خوردگی می‌شوند. این آسیب‌ها باعث کاهش ضخامت مؤثر پوشش، نفوذپذیری بیشتر رطوبت و در نهایت کاهش طول عمر میلگرد می‌گردند. بنابراین، در پروژه‌هایی که میلگردها ناگزیر باید برای مدتی در فضای آزاد باقی بمانند، توصیه می‌شود از پوشش‌هایی استفاده شود که دارای مقاومت بالا در برابر UV بوده و طبق استانداردهای ASTM G154 یا ISO 4892-2 تست شده باشند. همچنین استفاده از پارچه‌های مخصوص ضد UV برای پوشاندن میلگرد نیز گزینه‌ای کارآمد و کم‌هزینه خواهد بود.
   کنترل زمان‌بندی حمل و استفاده از میلگرد در ساعات خنک روز:
   در مناطق گرمسیر، دمای بالای روز ممکن است هنگام تخلیه و اجرای میلگرد، منجر به افزایش دمای سطحی آن شود. اگر در این وضعیت بتن‌ریزی نیز همزمان انجام شود، اختلاف دمای بین بتن و میلگرد موجب ایجاد تنش‌های حرارتی و کاهش چسبندگی بین آن‌ها خواهد شد. بنابراین توصیه می‌شود حمل و اجرای میلگرد در ساعات اولیه صبح یا عصر، یعنی زمانی‌که دمای محیط پایین‌تر است، انجام شود. همچنین بهتر است در صورت امکان، میلگرد پیش از اجرا چند ساعت در فضای سایه نگهداری شده و به دمای تعادلی نزدیک شود.
   بررسی سلامت پوشش‌ها پیش از اجرای بتن‌ریزی:
   یکی از نکات حیاتی پیش از بتن‌ریزی در شرایط گرم، بازرسی کامل پوشش میلگردهاست. ترک‌های مویی، پوسته‌شدن، خراش‌های سطحی و تغییر رنگ پوشش، همگی می‌توانند نشانه‌هایی از آسیب حرارتی یا تابش UV باشند. این نوع آسیب‌ها باعث کاهش عملکرد محافظتی پوشش و افزایش احتمال زنگ‌زدگی پس از بتن‌ریزی می‌شوند. توصیه می‌شود پیش از استفاده، میلگردها توسط افراد آموزش‌دیده و با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری ضخامت و تست چسبندگی، به‌طور کامل ارزیابی شوند. در صورت مشاهده آسیب، یا باید پوشش ترمیم شود یا میلگرد تعویض گردد.
3. سرمای شدید و یخبندان
   علاوه‌بر این، در سازه‌های بتنی، زمانی که آب به داخل ترک‌های ریز موجود در بتن نفوذ می‌کند و در اثر دمای پایین منجمد می‌شود، انبساط ناشی از یخ‌زدگی باعث افزایش فشار داخلی در بتن شده و ترک‌های سطحی و عمقی را به وجود می‌آورد. این فرآیند به‌مرور چسبندگی بین بتن و میلگرد را کاهش داده و پایداری سازه را تهدید می‌کند. به همین دلیل، در اقلیم‌های سرد استفاده از میلگرد با پوشش محافظ، انبارداری استاندارد و اجرای سریع بتن‌ریزی پس از آرماتوربندی، امری ضروری است.
4. وزش بادهای نمکی (در مناطق ساحلی)
   در مناطق ساحلی و نواحی نزدیک به دریا، یکی از جدی‌ترین تهدیدهای زیست‌محیطی برای میلگرد، وجود یون‌های کلرید حاصل از تبخیر آب دریاست که توسط بادهای محلی در هوا پراکنده می‌شوند. این ذرات نمک معلق در هوا، حتی در فواصل چند کیلومتری از خط ساحل نیز می‌توانند روی سطوح فلزی بنشینند و موجب آغاز فرآیند خوردگی شوند. به‌ویژه در مناطقی مانند بندرعباس، چابهار، بوشهر، آبادان یا مناطق جزیره‌ای، تراکم رطوبت و نمک در هوا بسیار بالاست و محیطی ایده‌آل برای تخریب تدریجی فولاد فراهم می‌شود.
   فرآیند خوردگی در چنین شرایطی اغلب به‌صورت «خوردگی نقطه‌ای» یا Pitting Corrosion آغاز می‌شود. برخلاف خوردگی یکنواخت، این نوع تخریب معمولاً در ظاهر میلگرد قابل مشاهده نیست، اما در بافت داخلی، حفره‌های عمیقی ایجاد می‌کند که به‌شدت مقاومت میلگرد را کاهش می‌دهند. این نوع آسیب‌ها از خطرناک‌ترین انواع خوردگی هستند، چرا که بدون هیچ علامت هشداردهنده، می‌توانند منجر به شکست ناگهانی سازه شوند.
   نکته کلیدی این است که خوردگی ناشی از یون‌های نمکی الزاماً نیاز به تماس مستقیم با آب ندارد؛ صرفاً حضور میلگرد در محیطی با رطوبت بالا و یون‌های کلرید کافی است تا فرآیند زوال آغاز شود. این موضوع اهمیت نگهداری صحیح و پیشگیرانه را دوچندان می‌کند.
   برای کاهش ریسک خوردگی در مناطق ساحلی، رعایت چند اصل فنی ضروری است:
   استفاده از میلگردهای با پوشش اپوکسی یا گالوانیزه با استانداردهای بین‌المللی:
   در مناطق ساحلی، اولین خط دفاعی در برابر خوردگی، انتخاب صحیح نوع میلگرد است. میلگردهای پوشش‌دار از نوع اپوکسی یا گالوانیزه با استانداردهایی مانند ASTM A775 و ASTM A767، مقاومت بسیار بالایی در برابر نفوذ یون‌های کلرید دارند. این پوشش‌ها مانند سد محافظی عمل می‌کنند که مانع تماس مستقیم رطوبت و نمک با سطح فلز می‌شود. در انتخاب میلگرد باید به یکنواختی پوشش، ضخامت، چسبندگی و مقاومت در برابر اشعه UV نیز توجه شود تا در طول زمان دچار ترک، پوسته‌شدگی یا خراش نشود.
   نگهداری میلگرد در انبارهای سرپوشیده با تهویه مناسب و رطوبت کنترل‌شده:
   محیط نگهداری میلگرد در مناطق مرطوب و ساحلی باید دارای سقف ضدنفوذ، دیوارهای مقاوم در برابر جریان باد مرطوب و سیستم تهویه طبیعی یا مکانیکی کارآمد باشد. تهویه مناسب باعث تخلیه رطوبت محبوس‌شده در هوا و جلوگیری از افزایش نقطه شبنم در محیط می‌شود. بهتر است رطوبت نسبی محیط انبار کمتر از ۶۰٪ نگه‌داشته شود. در پروژه‌های بزرگ صنعتی، نصب رطوبت‌سنج دیجیتال برای پایش پیوسته شرایط انبار توصیه می‌شود.
   پوشاندن میلگردها با برزنت ضدآب و ضد UV در هنگام انبارش موقت در فضای باز:
   در صورت اجبار به نگهداری میلگرد در فضای باز، استفاده از پوشش‌های تخصصی برزنتی که هم در برابر آب و هم در برابر اشعه فرابنفش مقاوم هستند، ضروری است. این پوشش‌ها باید به‌گونه‌ای نصب شوند که با سطح میلگرد تماس مستقیم نداشته باشند و فاصله‌ای برای تهویه بین پوشش و میلگرد باقی بماند. استفاده از سازه‌های موقت چادری با شیب مناسب نیز می‌تواند از تجمع آب روی سطح پوشش جلوگیری کند.
   پرهیز از نگهداری طولانی‌مدت میلگرد در محل پروژه‌های ساحلی پیش از بتن‌ریزی:
   در پروژه‌های اجرایی واقع در سواحل یا جزایر، مدت‌زمان انبارش میلگرد در محل باید به حداقل ممکن کاهش یابد. هر چه مدت‌زمان تماس میلگرد با شرایط خورنده محیطی بیشتر باشد، احتمال شروع خوردگی و کاهش عملکرد آن افزایش می‌یابد. توصیه می‌شود برنامه‌ریزی تأمین و اجرای آرماتوربندی به‌گونه‌ای باشد که بلافاصله پس از ورود میلگرد به محل، فرآیند نصب و بتن‌ریزی آغاز شود. همچنین در صورت تأخیرهای اجتناب‌ناپذیر، باید شرایط نگهداری مطابق با بندهای قبلی رعایت شود.
   انجام بازرسی‌های مداوم برای بررسی نشانه‌های اولیه خوردگی:
   بازرسی‌های مستمر، یکی از اقدامات حیاتی در پروژه‌های واقع در مناطق خورنده است. این بازرسی‌ها باید شامل بررسی‌های چشمی روزانه برای یافتن لکه‌های زنگ، تغییر رنگ پوشش یا ترک‌های سطحی باشد. همچنین در دوره‌های زمانی مشخص، استفاده از دستگاه‌های تست ضخامت پوشش، چسبندگی و حتی تست‌های غیرمخرب (NDT) می‌تواند نشانه‌های خوردگی پنهان را در مراحل اولیه شناسایی کند. مستندسازی کامل نتایج بازرسی‌ها و ثبت روند تغییرات، برای تحلیل شرایط و تصمیم‌گیری مهندسی بسیار ارزشمند است.

جدول تأثیر شرایط آب و هوایی بر میلگرد

نکات مهم در نگهداری میلگرد در شرایط مختلف آب‌وهوایی

• استفاده از پوشش‌های محافظ
  استفاده از پوشش‌های محافظ مانند اپوکسی یا گالوانیزه یکی از راهکارهای مؤثر برای جلوگیری از خوردگی میلگرد در شرایط آب‌وهوایی نامساعد است. پوشش اپوکسی به‌صورت پلیمری و عایق، مانعی در برابر نفوذ رطوبت و یون‌های خورنده ایجاد می‌کند و از واکنش‌های شیمیایی بین میلگرد و محیط اطراف جلوگیری می‌نماید. این نوع پوشش به‌ویژه برای مناطق مرطوب، ساحلی و پروژه‌هایی با خطر تماس با نمک‌های یخ‌زدا یا خاک آلوده به کلرید مناسب است.
  در مقابل، پوشش گالوانیزه که با استفاده از روی مذاب بر سطح میلگرد اعمال می‌شود، یک لایه فلزی مقاوم در برابر خوردگی تشکیل می‌دهد. این پوشش در برابر خط‌وخش مقاومت بیشتری دارد و در صورت آسیب جزئی، به‌دلیل خاصیت محافظتی فلز روی، فرآیند خوردگی را به تعویق می‌اندازد. هر دو نوع پوشش باید مطابق با استانداردهای فنی (مانند ASTM A775 برای اپوکسی و ASTM A767 برای گالوانیزه) انتخاب و اعمال شوند تا از دوام عملکردی میلگرد در طول عمر مفید سازه اطمینان حاصل شود.
• نگهداری در محل سرپوشیده
  انبار کردن میلگرد در محیطی سرپوشیده، خشک و دارای تهویه مناسب، یکی از الزامات کلیدی در نگهداری اصولی آن است. پوشش سقف باید کاملاً ضدنفوذ بوده و دیواره‌ها باید مانع ورود بادهای مرطوب یا ذرات نمک معلق در هوا شوند. تهویه مناسب نیز ضروری است تا بخار آب در فضا تجمع پیدا نکند. رطوبت بالا حتی در محیط‌های بسته نیز می‌تواند موجب آغاز زنگ‌زدگی شود. بهتر است کف انبار از نوع بتنی یا آسفالت خشک باشد و از مجاورت با منابع آب مانند باغچه‌ها یا لوله‌های نم‌دار جلوگیری شود.
• استفاده از پایه و زیرسازه
  میلگردها باید حداقل ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر از سطح زمین فاصله داشته باشند. این کار معمولاً با استفاده از پالت‌های چوبی خشک یا پایه‌های فلزی گالوانیزه انجام می‌شود. هدف از این کار، جلوگیری از تماس مستقیم میلگرد با رطوبت زمین و افزایش جریان هوای زیر آن است. زیرسازه باید یکنواخت و مقاوم باشد تا میلگرد در آن فرو نرود یا به شکل موضعی خم نشود. رعایت این نکته ساده می‌تواند عمر انبارداری میلگرد را افزایش دهد.
• کنترل دما در انبارها
  در مناطقی با نوسانات دمایی زیاد، استفاده از انبارهایی با عایق حرارتی، تهویه مطبوع یا سایه‌بان‌های مناسب اهمیت زیادی دارد. نوسانات دمایی باعث انبساط و انقباض پیاپی در بافت فلز می‌شود که در طولانی‌مدت منجر به کاهش مقاومت مکانیکی و ایجاد ترک‌های سطحی می‌گردد. همچنین این تغییرات دما، موجب تعریق و رطوبت ناگهانی روی سطح میلگرد شده که می‌تواند فرآیند خوردگی را آغاز کند. کنترل دما در انبار یک اقدام پیشگیرانه مؤثر است.
• بازرسی دوره‌ای
  بازرسی چشمی و فنی منظم میلگردها باید بخشی از برنامه مدیریت پروژه باشد. نشانه‌های ظاهری زنگ‌زدگی، تغییر رنگ، ترک‌های مویی، خراش، و خوردگی موضعی باید بررسی شوند. در پروژه‌های حساس یا مناطق با ریسک بالا، استفاده از تجهیزات تست مانند ضخامت‌سنج پوشش، تست الکتروشیمیایی و تصویربرداری صنعتی توصیه می‌شود. گزارش این بازرسی‌ها باید مستندسازی شود تا در صورت بروز مشکل، سابقه دقیق نگهداری قابل پیگیری باشد.

قیمت انواع میلگرد با توجه به شرایط نگهداری و آب‌وهوا

قیمت میلگرد فقط به نوع فولاد و برند تولیدکننده وابسته نیست؛ شرایط نگهداری و اقلیم محل مصرف نیز نقش مستقیمی در هزینه‌ها دارند.

1. نرخ مواد اولیه:
   قیمت جهانی سنگ‌آهن، آهن اسفنجی و شمش فولادی به‌طور مستقیم بر قیمت نهایی میلگرد اثر می‌گذارد. کوچک‌ترین نوسان در بازار جهانی یا تأمین داخلی، می‌تواند قیمت میلگرد را در مدت کوتاهی تغییر دهد.
2. هزینه حمل‌ونقل:
   در مناطق سخت‌دسترس یا مرطوب، جابه‌جایی میلگرد نیازمند تمهیدات ویژه‌ای مثل پوشش ضدآب یا کامیون‌های دربسته است که هزینه را افزایش می‌دهد.
3. وضعیت تولید و عرضه:
   در فصول اوج ساخت‌وساز یا هنگام کمبود تولید، تقاضا افزایش یافته و به‌دنبال آن قیمت بالا می‌رود.
4. قیمت ارز: میلگردهایی که با پوشش‌های وارداتی تولید می‌شوند یا مواد اولیه آن‌ها به واردات وابسته است، مستقیماً از نوسانات نرخ ارز تأثیر می‌گیرند.
5. سیاست‌های دولتی و واردات/صادرات:
   تغییر در تعرفه‌های گمرکی، قوانین صادرات و محدودیت‌های وارداتی می‌تواند بازار را دچار نوسان و افزایش قیمت کند.
6. تقاضای بازار:
   در مناطق خاص با پروژه‌های بزرگ یا در فصول پرکار، افزایش تقاضا باعث بالا رفتن قیمت می‌شود. مثلاً در شهرهای جنوبی یا ساحلی، میلگردهای اپوکسی و گالوانیزه تقاضای بالاتری دارند و همین مسئله باعث افزایش قیمت منطقه‌ای می‌شود.

شما می‌توانید با توجه به منطقه پروژه و شرایط نگهداری، با کارشناسان شرکت آهن اینجا مشورت کنید تا هم از شرایط نگهداری مناسب و هم از قیمت روز میلگرد اطلاع یابید:

قیمت روز میلگرد چقدر است؟

در بازار میلگرد، برندهای شناخته‌شده‌ و معتبری مانند ذوب‌آهن اصفهان، کویر کاشان، نیشابور و بافق یزد حضور مهم و گسترده‌ای داشته و از مهم‌ترین منابع تامین میلگرد محسوب می‌شوند، برای تحلیل بهتر شرایط بازار و انتخاب گزینه مناسب، دانستن قیمت روز میلگرد امری مهم و ضروری است:

مشاهده قیمت روز میلگرد

جمع‌بندی

شرایط آب‌وهوایی یکی از مؤثرترین عوامل در تعیین کیفیت، دوام و عملکرد میلگرد در پروژه‌های عمرانی است. درک صحیح از اثرات محیطی و رعایت اصول فنی در نگهداری، انتخاب پوشش مناسب و اجرای بازرسی‌های منظم، همگی نقش مستقیمی در افزایش عمر مفید سازه دارند.

ما در آهن اینجا با بهره‌گیری از تجربه و تخصص کارشناسان حوزه فولاد، آماده‌ایم تا بهترین راهکارها را برای انتخاب، نگهداری و خرید میلگرد در شرایط اقلیمی مختلف در اختیار شما قرار دهیم. برای مشاوره رایگان و اطلاع از آخرین قیمت‌ها با ما تماس بگیرید