چگونه از خمیدگی میلگرد جلوگیری کنیم؟ + روش‌ها و نکات مهم

در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی، میلگرد یکی از مهم‌ترین عناصر تقویتی است که عملکرد سازه را به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد. یکی از مشکلات رایج در حین اجرا یا نگهداری میلگرد، خم‌شدگی و تاب‌برداشتن آن است. این پدیده نه‌تنها می‌تواند اجرای آرماتوربندی را مختل کند، بلکه در صورت استفاده از میلگردهای خمیده در سازه، باعث تضعیف مقاومت آن نیز خواهد شد.

در این مقاله از آهن اینجا به بررسی کامل علت‌های خم شدن میلگرد، روش‌های اصولی برای جلوگیری از آن و نکات مهم در حین اجرا می‌پردازیم. همچنین به شما خواهیم گفت چه میلگردهایی بیشتر در معرض خمیدگی هستند و در نهایت با عوامل مؤثر بر قیمت آن آشنا خواهید شد. برای بررسی دقیق‌تر هزینه‌ها نیز می‌توانید به قیمت روز میلگرد مراجعه کنید. پس در ادامه با آهن اینجا همراه باشید.

خم شدگی میلگرد، مشکل بزرگ اما قابل حل!

خم شدن میلگرد تحت عوامل مختلف و گوناگونی اتفاق می افتد که خم شدگی میلگرد، پیامدهای منفی برای کسب و کار ها و پروژه های مختلف دارد. در ابتدا، قصد داریم به میلگرد هایی که بیشتر در معرض خم شدگی هستند پرداخته و سپس به علت های خم شدن و راهکارهای جلوگیری از آن بپردازیم، پس در ادامه با ما همراه باشید.

چه میلگردهایی بیشتر در معرض خم‌شدگی هستند؟

• میلگردهای سبک و نازک مثل سایز ۶، ۸ و ۱۰
• میلگردهایی که دارای طول بیشتر از ۱۲ متر هستند
• میلگردهای نگهداری شده در شرایط نامناسب جوی
• میلگردهایی که انبار آن‌ها بدون تکیه‌گاه یا پایه انجام شده
• محصولات غیر استاندارد یا بی‌کیفیت

‌علت های خم شدن میلگرد

• انبارداری نادرست
  یکی از رایج‌ترین دلایل خمیدگی میلگرد در پروژه‌های عمرانی، شیوه ناصحیح انبار کردن آن در محل پروژه یا انبار مرکزی است. میلگرد به‌عنوان یک محصول طویل فلزی، در صورت نگهداری غیراستاندارد به‌سرعت تحت‌تأثیر وزن خود یا عوامل محیطی دچار تغییر شکل می‌شود.
  در مواردی دیده شده که میلگردها بدون استفاده از پایه یا تکیه‌گاه مناسب، مستقیماً روی زمین یا سطوح ناهموار چیده می‌شوند. این موضوع نه‌تنها باعث خم شدن می‌شود، بلکه احتمال زنگ‌زدگی در نقاط تماس با زمین یا آب را نیز افزایش می‌دهد.

• حمل‌ونقل غیراصولی
  یکی از مهم‌ترین مراحل در زنجیره تأمین و مصرف میلگرد، فرآیند حمل‌ونقل آن از کارخانه یا انبار به محل پروژه است. متأسفانه در بسیاری از پروژه‌ها، این مرحله با کم‌توجهی یا بی‌دقتی انجام می‌شود که می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیری به میلگردها شود. یکی از شایع‌ترین آسیب‌ها در این بخش، خمیدگی یا تاب برداشتن میلگرد است؛ به‌ویژه در میلگردهایی با سایز پایین مانند ۸ و ۱۰ میلی‌متر، که به‌دلیل قطر کم، مقاومت کمتری در برابر فشارهای فیزیکی دارند.
  در حمل‌ونقل غیراصولی، چند عامل اصلی می‌تواند منجر به تغییر شکل میلگرد شود:
  عدم استفاده از وسیله نقلیه مناسب: استفاده از کامیون‌های فرسوده، کفی‌های ناهموار یا فاقد مهارکننده می‌تواند باعث آسیب دیدن میلگرد در مسیر حمل شود.
  بارگیری نامتوازن: اگر میلگردها به‌صورت نامتعادل یا با زاویه بر روی خودرو بارگیری شوند، در زمان حرکت، لرزش‌ها یا تکان‌های ناگهانی باعث خم شدن آن‌ها می‌شود.
  نبود تجهیزات نگهدارنده: در صورتی که از تسمه، زنجیر یا مهارکننده‌های جانبی استفاده نشود، میلگرد در حین حرکت جابه‌جا شده و در اثر برخورد با دیواره‌ها یا افتادن، دچار تاب‌خوردگی می‌شود.
  استفاده از طناب‌های باربند نامناسب یا پوسیده: در مواردی دیده شده که از طناب‌های معمولی یا نخ‌های نایلونی برای بستن بار استفاده می‌شود که به‌هیچ‌عنوان تحمل وزن یا لرزش میلگرد را ندارند.
  عدم رعایت طول مناسب بار: بارگیری میلگردهای بلند بدون درنظر گرفتن تعادل در دو طرف کامیون، باعث ایجاد گشتاور و خم‌شدگی در بخش میانی آن‌ها می‌شود.
  این مشکلات به‌ویژه زمانی که مسیر حمل‌ونقل طولانی، جاده‌ها ناهموار یا شرایط آب‌وهوایی نامناسب باشد (مثلاً در بارندگی یا یخبندان)، تشدید شده و آسیب‌دیدگی را بیشتر می‌کند.
  پیامدهای حمل‌ونقل غیراصولی:
  خمیدگی و تاب خوردن میلگرد، به‌ویژه در بخش‌های میانی
  ایجاد ترک‌های سطحی یا شکست مویرگی در میلگرد
  کاهش مقاومت کششی و خمشی میلگرد
  سختی در اجرای آرماتوربندی و اتصال با سایر اجزا
  افزایش پرت و ضایعات در پروژه
  هزینه اضافی برای صاف‌کردن یا جایگزینی میلگرد آسیب‌دیده

• کیفیت پایین مواد اولیه
  یکی از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار در مقاومت نهایی میلگرد در برابر خم‌شدگی، جنس و کیفیت مواد اولیه‌ای است که در فرآیند تولید آن به‌کار می‌رود. استفاده از فولادهای ضعیف، ناخالص یا غیراستاندارد در تولید میلگرد، مستقیماً باعث کاهش خواص مکانیکی مانند مقاومت کششی، استحکام خمشی و پایداری حرارتی می‌شود. در نتیجه، میلگردهایی که از این مواد ساخته شده‌اند، به‌راحتی در معرض خم شدن، پیچ‌خوردگی و شکست قرار می‌گیرند؛ حتی در شرایط عادی انبارداری یا حمل‌ونقل.
  مواد اولیه غیراستاندارد ممکن است شامل موارد زیر باشند:
  شمش‌های فولادی با درصد بالای عناصر ناخواسته مانند گوگرد (S) و فسفر (P) که باعث ترد شدن فولاد و کاهش خاصیت انعطاف‌پذیری آن می‌شوند.
  استفاده از قراضه‌های نامرغوب یا آلودگی‌دار در ترکیب اولیه، که خلوص فولاد را کاهش می‌دهد و مقاومت آن را در برابر تنش‌های فشاری و کششی کم می‌کند.
  عدم کنترل دقیق دما و زمان در کوره‌های ذوب و نورد که باعث ناهمگونی در ساختار بلوری فولاد و ضعف‌های نقطه‌ای در میلگرد نهایی می‌شود.
  نبود آزمون‌های کنترل کیفی در خط تولید که منجر به عرضه محصولات معیوب، با نوسان در قطر یا چگالی و دارای نقص‌های داخلی پنهان می‌گردد.
  میلگردهای تولیدشده از این نوع مواد، معمولاً دارای وزن کمتر از حد نرمال هستند، انعطاف بیش‌ازحد یا شکنندگی غیرعادی دارند و در برابر کوچک‌ترین فشار یا انحنای مکانیکی، تغییر شکل دائمی می‌دهند. استفاده از چنین میلگردهایی در پروژه‌های ساختمانی، نه‌تنها ریسک اجرایی را افزایش می‌دهد، بلکه ممکن است در بلندمدت باعث تخریب موضعی یا کلی سازه شود.
• شرایط جوی و رطوبت بالا
  میلگرد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر سازه‌ای، در برابر عوامل محیطی به‌شدت حساس است. قرار گرفتن آن در معرض شرایط جوی مختلف، به‌ویژه رطوبت، بارندگی و تابش مستقیم آفتاب، تأثیرات مخربی بر ساختار فیزیکی و شیمیایی آن می‌گذارد. یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که در اثر این شرایط ایجاد می‌شود، زنگ‌زدگی سطحی و در موارد شدیدتر، خوردگی عمقی در بدنه میلگرد است.
  رطوبت محیط، به‌ویژه در مناطق شرجی یا در فصل‌های بارندگی، می‌تواند در سطح میلگرد رسوب کرده و با گذشت زمان وارد بافت آن شود. این فرآیند، که از طریق واکنش فلز با اکسیژن و آب منجر به تشکیل اکسید آهن (زنگ آهن) می‌شود، ساختار متراکم و یکپارچه فولاد را تضعیف کرده و استحکام آن را کاهش می‌دهد. این ضعف در ساختار، باعث شکنندگی بیشتر میلگرد و کاهش مقاومت آن در برابر فشار و خم‌شدگی می‌شود.
  از سوی دیگر، تابش مستقیم خورشید نیز نقش مهمی در تغییر خواص فیزیکی میلگرد ایفا می‌کند. انبساط و انقباض ناشی از تغییر دمای روز و شب، به‌ویژه در محیط‌های روباز، می‌تواند باعث ایجاد تنش‌های داخلی در بدنه میلگرد شود. در صورتی که میلگرد در حالتی قرار گرفته باشد که به‌صورت یکنواخت گرم یا سرد نشود، این تنش‌ها در طول زمان می‌توانند منجر به خم‌شدگی یا تاب‌برداشتن شوند.
  وجود گرد و غبار، مواد شیمیایی محلول در هوا (مثل اسیدها و نمک‌ها در مناطق صنعتی یا ساحلی) نیز از دیگر عواملی هستند که در کنار رطوبت، سرعت خوردگی را افزایش داده و میلگرد را از نظر فیزیکی و مکانیکی ضعیف‌تر می‌کنند.
  به‌طور خلاصه، میلگرد در شرایط جوی نامساعد، به‌ویژه در ترکیب رطوبت و دمای متغیر، به‌مرور خاصیت کششی، استحکام و شکل اولیه خود را از دست می‌دهد و این امر احتمال خم شدن یا شکنندگی آن را بالا می‌برد؛ حتی اگر هیچ فشاری از بیرون به آن وارد نشود.

تاثیر شرایط آب‌وهوایی بر کیفیت میلگرد + بررسی عمقی

در صنعت ساخت‌وساز، کیفیت و دوام مصالح فلزی از جمله میلگرد، نقش مهمی در پایداری سازه‌ها دارد. یکی از عوامل مهمی که مستقیماً بر این کیفیت تأثیر می‌گذارد، شرایط آب‌وهوایی محیط است، در این مقاله، به بررسی دقیق تأثیر آب‌وهوا بر میلگرد و نکات مهمی برای نگهداری صحیح آن می‌پردازیم:

بیشتر بخوانید

• طول زیاد بدون تکیه‌گاه
  میلگرد به‌عنوان یک عنصر طویل فلزی، به‌ویژه در سایزهای رایج مانند ۱۲ متری، در صورت نداشتن تکیه‌گاه مناسب در طول نگهداری، به‌راحتی تحت تأثیر وزن خود دچار خم‌شدگی می‌شود. این پدیده که اغلب در میلگردهای سبک‌تر (مثل سایز ۸، ۱۰ یا ۱۲) بیشتر مشاهده می‌شود، ناشی از توزیع نامتعادل وزن و عدم وجود نقاط پشتیبانی در طول شاخه است.
  زمانی که میلگرد به‌صورت طویل و مستقیم، تنها در دو انتهای خود بر روی پایه یا ساپورت قرار گیرد، فشار وزن آن در وسط شاخه بدون پشتیبانی باقی می‌ماند. این فشار در درازمدت باعث ایجاد انحنای تدریجی و گاهی دائمی در میلگرد می‌شود؛ به‌خصوص اگر شرایط محیطی مانند گرما یا رطوبت نیز به آن اضافه شود، این خمیدگی می‌تواند تشدید گردد.
  خم‌شدگی ناشی از طول زیاد بدون تکیه‌گاه، علاوه بر ایجاد مشکلات ظاهری، باعث اختلال در اجرای دقیق آرماتوربندی نیز می‌شود. وقتی میلگرد حالت صاف و مستقیم خود را از دست می‌دهد، اتصال آن به میلگردهای دیگر دچار مشکل می‌شود، خطا در پوشش بتنی افزایش می‌یابد و در نهایت استحکام شبکه آرماتوربندی کاهش می‌یابد.
  این مشکل معمولاً در انبارهای موقت کارگاهی، یا در پروژه‌هایی که فضای نگهداری محدود دارند بیشتر دیده می‌شود؛ جایی که میلگردها به‌صورت موقت یا نامنظم روی زمین یا روی پایه‌های محدود و بافاصله زیاد چیده می‌شوند.

راهکارهای جلوگیری از خمیدگی میلگرد

• انبارداری اصولی
  برای انبارداری صحیح میلگرد لازم است:
  میلگردها بر روی پایه‌هایی از جنس فلز، بتن یا چوب قرار گیرند که حداقل ۲۰ سانتی‌متر از سطح زمین فاصله داشته باشد:
  یکی از اصول ابتدایی اما بسیار حیاتی در نگهداری میلگرد، جداسازی آن از سطح زمین است. سطح زمین در اغلب پروژه‌های ساختمانی یا انبارهای موقت، معمولاً مرطوب، ناصاف یا آغشته به مواد خورنده است. در چنین شرایطی، اگر میلگرد به‌طور مستقیم روی زمین قرار گیرد، احتمال نفوذ رطوبت به بدنه میلگرد بالا می‌رود. این رطوبت در بلندمدت باعث زنگ‌زدگی سطحی یا حتی خوردگی عمیق در بافت فلز می‌شود.
  برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از پایه‌های مقاوم و مناسب توصیه می‌شود. این پایه‌ها می‌توانند از فلز گالوانیزه ضد زنگ، بتن مسلح یا چوب‌های صنعتی خشک‌شده با فرآیند ضد رطوبت ساخته شوند. هدف از این پایه‌ها ایجاد فاصله‌ای استاندارد بین میلگرد و زمین است که حداقل باید ۲۰ سانتی‌متر باشد. این ارتفاع باعث گردش هوا در اطراف میلگرد، تخلیه بهتر رطوبت، جلوگیری از تماس با گل‌ولای و در نهایت افزایش طول عمر مفید میلگرد می‌شود.
  همچنین این ارتفاع استاندارد امکان بازرسی بصری، حمل‌ونقل راحت‌تر با لیفتراک و جلوگیری از ورود حشرات یا جانوران موذی را نیز فراهم می‌سازد. در پروژه‌هایی که خاک محل نگهداری شنی یا رُسی باشد، این فاصله نقش حیاتی‌تری ایفا می‌کند؛ چون خاک‌های رُسی رطوبت را بیشتر در خود نگه می‌دارند و زنگ‌زدگی شدیدتری را به دنبال دارند.
  در طول میلگردهای بلند (مثلاً ۱۲ متری)، پایه‌ها در فواصل منظم (حداکثر هر ۲ متر) قرار داده شوند تا از افتادگی و تاب برداشتن جلوگیری شود:
  میلگردها، به‌خصوص انواع با طول بالا، در صورت نداشتن پشتیبانی مناسب در طول، مستعد خمیدگی تدریجی هستند. این پدیده که به‌دلیل وزن خود میلگرد ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث تاب برداشتن آن در وسط یا نقاط بدون تکیه‌گاه شود. اهمیت موضوع در جایی بیشتر می‌شود که بدانیم این خمیدگی حتی اگر در حد چند میلی‌متر باشد، در اجرای آرماتوربندی اختلال ایجاد می‌کند و باعث ناهماهنگی در اجرای شبکه میلگردی سازه خواهد شد.
  به همین دلیل، در میلگردهایی با طول بیش از ۶ متر، استفاده از پایه‌های متوالی در طول نگهداری آن‌ها ضروری است. استانداردهای اجرایی پیشنهاد می‌کنند که فاصله بین هر دو پایه حداکثر ۲ متر باشد. این فاصله باید بسته به نوع میلگرد (ساده یا آجدار)، ضخامت (قطر اسمی) و وزن آن، قابل تنظیم باشد. برای مثال، در مورد میلگردهای سنگین با قطر ۲۵ میلی‌متر یا بیشتر، فاصله پایه‌ها بهتر است حداکثر ۱.۵ متر در نظر گرفته شود.
  علاوه بر جلوگیری از خمیدگی، چیدمان متوازن پایه‌ها باعث افزایش ایمنی در انبار، سهولت در بارگیری، جلوگیری از ریزش دسته‌های میلگرد و کاهش خطرات جانی برای نیروهای اجرایی می‌شود.
  چیدمان میلگردها به‌صورت افقی و منظم انجام شود و از انباشت بی‌نظم آن‌ها در ارتفاع زیاد خودداری گردد:
  یکی از اصول کلیدی در نگهداری اصولی میلگرد، نحوه چیدمان آن‌ها روی پایه‌هاست. اگر میلگردها به‌صورت نامنظم و بدون نظم خاصی روی هم چیده شوند، فشار حاصل از وزن نامتقارن بین شاخه‌ها توزیع نخواهد شد. این موضوع باعث ایجاد تنش‌های موضعی در میلگردهای پایینی می‌شود که در بلندمدت، به خم‌شدگی یا حتی ترک در میلگرد منجر خواهد شد.
  چیدمان افقی، یعنی قرارگیری میلگردها در لایه‌های صاف و هم‌تراز روی پایه‌ها، باعث توزیع یکنواخت وزن در سطح انبار می‌شود. بهتر است هر دسته میلگرد فقط در چند ردیف محدود روی هم قرار گیرد. ارتفاع کلی انباشت نباید از ۸۰ سانتی‌متر تجاوز کند، مگر اینکه از مهارهای جانبی و میانی برای افزایش پایداری استفاده شده باشد.
  همچنین فاصله‌ی مناسب بین هر ردیف میلگرد باید رعایت شود تا در زمان بارگیری یا تخلیه با لیفتراک، قلاب جرثقیل یا کارگر، آسیبی به ساختار میلگرد وارد نشود. چیدمان منظم به جلوگیری از گیر افتادن رطوبت، گل، برگ، خاک یا مواد شیمیایی بین شاخه‌ها نیز کمک می‌کند.
  در پروژه‌هایی با تنوع سایز میلگرد، باید چیدمان به‌گونه‌ای باشد که میلگردهای سبک‌تر در بالا و سنگین‌تر در پایین قرار گیرند، تا هم تعادل حفظ شود و هم دسترسی آسان‌تری برای مصرف ایجاد گردد.
  در صورت امکان، زیر پایه‌ها از کف‌پوش‌های ضد رطوبت یا ایزوله‌کننده استفاده شود تا در تماس با زمین خیس قرار نگیرند:
  در بسیاری از کارگاه‌ها و انبارهای روباز، زمین محل نگهداری میلگرد معمولاً دارای رطوبت بالا، خاک نرم یا گل‌آلود است. حتی اگر میلگرد روی پایه قرار گیرد، باز هم رطوبت می‌تواند از طریق پایه‌ها یا از طریق نفوذ در اطراف، به میلگرد برسد و باعث زنگ‌زدگی یا پوسیدگی شود. این موضوع در مناطق شمالی کشور یا پروژه‌های زمستانی، شدت بیشتری دارد.
  رعایت این نکات در انبارداری میلگرد نه‌تنها از خم شدن آن جلوگیری می‌کند، بلکه عمر مفید محصول را افزایش داده و باعث کاهش ضایعات در پروژه خواهد شد.

انبارداری صحیح مقاطع فولادی

در هر پروژه عمرانی یا ساختمانی، نگهداری صحیح مصالح از جمله میلگرد و خاموت اهمیت بسیار زیادی دارد. اگر میلگرد به درستی انبار نشود، ممکن است دچار زنگ‌زدگی، خمیدگی یا آسیب‌هایی شود که کیفیت سازه را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. اینجاست که موضوع انبارداری صحیح مطرح می‌شود، در این مقاله، به بررسی اصول، شرایط، نکات کاربردی و استانداردهای مهم در انبارداری میلگرد می‌پردازیم:

بیشتر بخوانید

• حمل و نقل استاندارد
  برای حمل و نقل اصولی و استاندارد میلگرد، باید موارد مهمی رعایت شود که عبارتند از:
  استفاده از وسایل نقلیه استاندارد
  انتخاب وسیله نقلیه مناسب یکی از مهم‌ترین اصول در حمل‌ونقل ایمن و اصولی میلگرد محسوب می‌شود. بسیاری از آسیب‌های فیزیکی مانند خم‌شدگی، تاب برداشتن یا خراش‌های سطحی، به‌دلیل استفاده از کامیون‌های غیراستاندارد یا فرسوده به وجود می‌آیند. در نگاه اول شاید نوع کامیون تفاوتی ایجاد نکند، اما در عمل، استفاده از خودروی نامناسب می‌تواند منجر به آسیب به صدها شاخه میلگرد و تحمیل هزینه‌های سنگین برای پروژه شود.
  کامیون‌هایی که برای حمل میلگرد انتخاب می‌شوند باید دارای ویژگی‌های زیر باشند:
  ۱. کفی صاف و یکنواخت
  کف بار کامیون باید کاملاً صاف، تراز و عاری از ناهمواری، زائده‌های فلزی، پیچ‌های بیرون‌زده یا زنگ‌زدگی باشد. ناهمواری‌های کف می‌توانند باعث فشارهای موضعی روی میلگرد شوند و در مسیر طولانی، منجر به ایجاد خمیدگی‌های جزئی اما مخرب گردند. همچنین، در صورت وجود زنگ‌زدگی در کف، احتمال انتقال آن به میلگرد به‌ویژه در شرایط مرطوب بسیار بالاست.
  ۲. وجود دیواره‌های جانبی و مهارکننده
  کامیون یا تریلر مورد استفاده باید دارای دیواره‌های جانبی باشد تا از لغزش یا ریزش احتمالی میلگرد در پیچ‌ها یا ترمزهای ناگهانی جلوگیری شود. بهتر است این دیواره‌ها در ارتفاع مناسب و مجهز به نقاط اتصال تسمه یا زنجیر باشند تا بتوان بار را به‌صورت ایمن و مطمئن مهار کرد.
  ۳. تحمل وزن و طول بار
  وسایل نقلیه باید متناسب با وزن و طول میلگردها انتخاب شوند. برای حمل میلگردهای ۱۲ متری یا بیشتر، استفاده از تریلی‌های مخصوص با محورهای قوی و کف تقویت‌شده ضروری است. در صورت استفاده از کامیون‌های سبک برای بار سنگین، احتمال خم‌شدگی در نواحی میانی میلگرد یا شکستگی در بخش‌های جانبی بسیار زیاد خواهد بود.
  ۴. استفاده از تجهیزات کمکی
  خودروهای حمل میلگرد باید به تجهیزاتی نظیر گاردهای ضد لغزش، نگهدارنده‌های جانبی، جایگاه قلاب زنجیر، و بالشتک‌های ضربه‌گیر مجهز باشند. این موارد در حفظ تعادل بار، جذب لرزش‌های جاده و جلوگیری از آسیب مستقیم به میلگرد تأثیر بسزایی دارند.
  ۵. بررسی وضعیت فنی قبل از بارگیری
  کامیون باید پیش از بارگیری به‌طور کامل از نظر فنی بررسی شود. ترمز، کمک‌فنر، تایرها و سیستم تعلیق باید در وضعیت استاندارد قرار داشته باشند. همچنین تمیز بودن سطح بار و نداشتن بقایای فلزی یا زباله‌های تیز، شرط اولیه برای آغاز عملیات بارگیری ایمن است.
  ۶. انتخاب رانندگان باتجربه
  نکته مهم دیگر، انتخاب رانندگانی است که تجربه کافی در حمل بارهای فلزی سنگین و بلند داشته باشند. یک راننده باتجربه می‌داند که چگونه سرعت، شتاب و ترمز را کنترل کند تا فشار ناگهانی به بار وارد نشود و از هرگونه تغییر شکل در میلگرد جلوگیری گردد.
  بارگیری متعادل و اصولی
  میلگردها باید به‌صورت کاملاً مستقیم، در امتداد طولی وسیله نقلیه بارگیری شوند. از بارگیری زاویه‌دار یا پله‌ای باید اجتناب شود، چراکه در زمان حرکت، نیروهای برشی و فشاری ناخواسته به میلگرد وارد می‌شود.
  استفاده از تسمه‌های صنعتی و زنجیرهای مهاربند
  برای مهار میلگرد باید از تسمه‌های صنعتی با روکش نرم یا زنجیرهای مخصوص حمل بار استفاده شود. این تجهیزات نه‌تنها از جابه‌جایی بار جلوگیری می‌کنند، بلکه مانع تماس مستقیم فلز با فلز و ایجاد آسیب‌های سطحی می‌شوند.
  محافظت از نقاط تماس
  در محل‌هایی که تسمه یا زنجیر با میلگرد در تماس است، باید از روکش‌های لاستیکی یا بلوک‌های چوبی استفاده شود تا فشار نقطه‌ای باعث خم شدن میلگرد نشود.
  رعایت محدودیت وزن و طول بار
  کامیون‌ها ظرفیت مشخصی برای وزن و طول دارند. میلگردهای با طول بیش از ۱۲ متر باید یا با تکیه‌گاه در وسط حمل شوند یا با استفاده از تریلرهای مخصوص. در صورت حمل اشتباه، نه‌تنها به میلگرد آسیب می‌رسد بلکه ایمنی جاده‌ای نیز به خطر می‌افتد.
  انتخاب مسیر مناسب
  مسیرهایی با جاده‌های آسفالت و بدون دست‌انداز، بهترین گزینه برای حمل میلگرد هستند. در صورت اجبار به عبور از جاده خاکی یا ناهموار، باید سرعت به‌طور کامل کنترل و بار کاملاً مهار شود.
  آموزش رانندگان
  رانندگان وسایل نقلیه باربری باید با اصول حمل میلگرد آشنا باشند. آموزش آن‌ها برای چگونگی بارگیری، مهار و تخلیه میلگرد می‌تواند از بسیاری از آسیب‌های رایج جلوگیری کند.

حمل‌ونقل صحیح میلگرد و مقاطع فولادی

حمل‌ونقل صحیح میلگرد و مقاطع فولادی همچون خاموت، کلاف و سنجاقی از اهیمت بسیار بالایی برخوردار است، چرا که با حمل درست آن‌ها، کیفیت و سلامت این محصولات تضمین شده و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌شود، در این مقاله به اصول صحیح حمل‌ونقل صحیح میلگرد و سایر مقاطع فولادی می‌پردازیم:

بیشتر بخوانید

• استفاده از پوشش محافظ
  بهترین راهکار برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از کف‌پوش‌های عایق یا اصطلاحاً ایزوله‌کننده زیر پایه‌هاست. این لایه‌ها معمولاً شامل موارد زیر هستند:
  استفاده از ورق‌های پلاستیکی ضخیم صنعتی (مثل پلی‌اتیلن مشکی):
  ورق‌های پلی‌اتیلن صنعتی یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین و پرکاربردترین کف‌پوش‌ها برای ایزوله‌سازی زیر پایه‌های میلگرد هستند. این ورق‌ها معمولاً از پلی‌اتیلن با چگالی بالا (HDPE) تولید می‌شوند و به دلیل ضخامت بالا، مقاومت خوبی در برابر پارگی، نفوذ رطوبت و فشار مکانیکی دارند. رنگ مشکی آن‌ها نیز به افزایش مقاومت در برابر اشعه UV کمک می‌کند و باعث طول عمر بیشتر در فضاهای روباز می‌شود.
  استفاده از این ورق‌ها در زیر پایه‌ها باعث می‌شود تا هیچ‌گونه تماس مستقیم بین رطوبت زمین و پایه یا میلگرد برقرار نشود. علاوه‌براین، این نوع کف‌پوش‌ها سبک، قابل حمل و نصب آسان هستند و می‌توانند در متراژهای بالا با هزینه مناسب اجرا شوند. انعطاف‌پذیری این ورق‌ها موجب می‌شود تا در سطوح ناهموار نیز عملکرد خوبی داشته باشند.
  داشتن ایزوگام یا عایق رولی مخصوص رطوبت:
  ایزوگام یکی از بهترین گزینه‌ها برای عایق‌سازی فضاهای مرطوب و خاک‌های اشباع‌شده است. این نوع عایق که از قیر و الیاف مصنوعی تقویت‌شده ساخته می‌شود، دارای سطحی کاملاً ضدآب و مقاوم در برابر نوسانات دمایی است. برخلاف ورق‌های پلاستیکی که بیشتر برای رطوبت سطحی مناسب هستند، ایزوگام می‌تواند مانعی مقاوم‌تر در برابر نفوذ رطوبت از خاک به پایه‌ها ایجاد کند.
  این عایق‌ها در رول‌هایی با عرض‌های استاندارد عرضه می‌شوند و نصب آن‌ها نیز بسیار ساده است. در زمین‌هایی که احتمال نشت آب زیرسطحی وجود دارد یا بارندگی شدید در منطقه رایج است، استفاده از ایزوگام به‌عنوان کف‌پوش زیر پایه‌ها توصیه می‌شود. این روش اگرچه هزینه‌برتر از سایر گزینه‌هاست، اما دوام و عملکرد بالاتری دارد.
  استفاده از تخته‌های چوبی چندلایه ضدآب:
  تخته‌های چندلایه صنعتی که با رزین‌های ضد رطوبت و فناوری‌های پرس گرم ساخته می‌شوند، از جمله گزینه‌های مقاوم برای ایزوله‌سازی زیر پایه‌های میلگرد هستند. این تخته‌ها معمولاً از چند لایه چوب فشرده‌شده تشکیل شده‌اند که بین آن‌ها مواد پلیمری یا ضدآب تزریق شده و باعث مقاومت بالای آن‌ها در برابر رطوبت، کپک، حشرات و حتی فشارهای سنگین می‌شود.
  در پروژه‌هایی که نیاز به کف‌پوشی سبک، مستحکم و قابل استفاده مجدد دارند، این نوع تخته‌ها انتخابی مناسب هستند. علاوه بر ایزولاسیون، آن‌ها به ایجاد یک بستر یکنواخت و صاف برای پایه‌ها نیز کمک می‌کنند. در صورتی که از پایه‌های فلزی استفاده شود، تخته چوبی به‌عنوان لایه واسط می‌تواند از سایش یا خوردگی فلز نیز جلوگیری کند.
  استفاده از سینی‌های فلزی گالوانیزه:
  سینی‌های فلزی گالوانیزه به‌دلیل استحکام بالا، مقاومت در برابر خوردگی و عمر طولانی، گزینه‌ای فوق‌العاده برای زیرسازی پایه‌های میلگرد به شمار می‌روند. این سینی‌ها از ورق فولادی پوشش‌داده‌شده با روی (Zn) ساخته می‌شوند که آن‌ها را در برابر رطوبت و شرایط محیطی شدید محافظت می‌کند.
  استفاده از این سینی‌ها باعث می‌شود تا پایه‌ها روی یک سطح سخت و کاملاً ایزوله‌شده قرار بگیرند، بدون آنکه با خاک یا رطوبت تماس مستقیم داشته باشند. همچنین، طراحی شیاردار برخی از سینی‌ها موجب زهکشی بهتر آب و جلوگیری از جمع شدن آن در اطراف پایه‌ها می‌شود. سینی‌های گالوانیزه به‌خصوص در پروژه‌های صنعتی یا مناطق با خاک سست و خیس کاربرد گسترده‌ای دارند.
  داشتن کف‌پوش‌های لاستیکی صنعتی:
  در محیط‌هایی که احتمال حرکت پایه‌ها یا لرزش سطح وجود دارد، کف‌پوش‌های لاستیکی به‌عنوان یک تکیه‌گاه انعطاف‌پذیر و ایمن عمل می‌کنند. از نظر اقتصادی نیز این گزینه میان‌رده بوده و نصب ساده‌ای دارد. یکی از مزایای بزرگ این کف‌پوش‌ها، قابلیت استفاده مجدد و عمر طولانی آن‌ها در پروژه‌های مختلف است.
  این کف‌پوش‌ها هم از انتقال رطوبت از زمین به پایه و میلگرد جلوگیری می‌کنند، هم مانع نشست پایه‌ها در زمین گل‌آلود یا نرم می‌شوند. در نتیجه پایداری انبار حفظ می‌شود و ایمنی کارگاه افزایش می‌یابد. استفاده از این ایزوله‌کننده‌ها به‌خصوص در انبارهای موقت، مناطق بارانی و پروژه‌هایی که میلگرد برای مدت طولانی نگهداری می‌شود، کاملاً ضروری است.
• خرید میلگرد با کیفیت
  برای خرید و داشتن میلگرد باکیفیت، باید این موارد رو در نظر بگیرید:
  خرید از کارخانه‌های معتبر و دارای گواهینامه استاندارد
  اولین و مهم‌ترین قدم برای اطمینان از کیفیت میلگرد، خرید مستقیم از کارخانه‌هایی است که دارای گواهی‌نامه‌های معتبر استاندارد ملی ایران (ISIRI 3132) یا استانداردهای بین‌المللی مانند ASTM و BS هستند. این کارخانه‌ها معمولاً از شمش‌های باکیفیت بالا، خطوط تولید پیشرفته و سیستم‌های دقیق کنترل کیفیت استفاده می‌کنند و اطلاعات فنی محصولات خود را شفاف ارائه می‌دهند.
  بررسی آنالیز شیمیایی و مکانیکی میلگرد
  پیش از خرید، باید از فروشنده یا کارخانه، برگه آنالیز میلگرد (Certificate of Analysis) درخواست شود. این آنالیز شامل درصد عناصر تشکیل‌دهنده مانند کربن، سیلیسیم، منگنز، فسفر و گوگرد است. وجود بیش‌ازحد گوگرد و فسفر نشان‌دهنده کیفیت پایین ماده اولیه است. همچنین، در این برگه مشخصات مکانیکی مثل مقاومت تسلیم، استحکام کششی و درصد ازدیاد طول نیز ذکر می‌شود.
  آزمون چشمی و وزن‌سنجی
  میلگردهایی که دارای رنگ غیرطبیعی، زنگ‌زدگی موضعی، ترک‌های سطحی یا اختلاف قطر در طول شاخه هستند، احتمالاً از مواد اولیه نامرغوب ساخته شده‌اند. همچنین اگر وزن میلگرد نسبت به سایز آن کمتر از جدول استاندارد باشد، نشان از استفاده از فولاد سبک یا ناخالصی بالا دارد. استفاده از ترازوی صنعتی و مقایسه وزن با جدول اشتال، می‌تواند روش ساده‌ای برای تشخیص اولیه باشد.
  تست خم و کشش در کارگاه
  در صورت شک به کیفیت میلگرد، می‌توان یک شاخه نمونه را در کارگاه تحت تست خم قرار داد. میلگرد استاندارد در برابر خم شدن باید مقاومت نشان دهد و در صورت بازگشت، به حالت اولیه نزدیک شود. درحالی‌که میلگرد ضعیف سریعاً تغییر شکل می‌دهد یا حتی می‌شکند.
  استفاده از مشاوران فنی در خریدهای عمده
  در پروژه‌های بزرگ، بهتر است فرآیند خرید میلگرد با نظارت مهندسین ناظر، مشاوران سازه یا کارشناسان متالورژی انجام شود. این افراد با بررسی کامل مدارک فنی، تست‌های آزمایشگاهی و بازدیدهای میدانی از کارخانه، می‌توانند از خرید میلگرد نامناسب جلوگیری کنند.
• استفاده از تکیه گاه مناسب
  برای داشتن تکیه گاه مناسب، باید موارد زیر حتما رعایت شود:
  استفاده از پایه‌های متوالی در طول میلگرد
  برای میلگردهای طویل، باید از پایه‌ها یا تکیه‌گاه‌هایی در فواصل منظم در سراسر طول شاخه استفاده شود. بر اساس استانداردهای صنعتی، فاصله بین پایه‌ها برای میلگردهای ۱۲ متری نباید بیشتر از ۲ متر باشد. در مورد میلگردهای سنگین یا ضخیم، می‌توان این فاصله را تا ۲.۵ متر افزایش داد، اما در میلگردهای سبک، بهتر است فاصله کمتر از ۲ متر باشد.
  استفاده از ساپورت‌های قوس‌دار یا فرم‌دهنده
  در موارد خاص، می‌توان از پایه‌هایی با طراحی منحنی یا قوس‌دار استفاده کرد تا شکل هندسی میلگرد در هنگام قرارگیری، به‌درستی پشتیبانی شود و فشار وزن در طول آن به‌صورت متوازن توزیع گردد. این ساپورت‌ها در کارگاه‌های حرفه‌ای و پروژه‌های عمرانی بزرگ کاربرد گسترده دارند.
  چیدمان لایه‌ای و ارتفاع محدود
  در انبارهای پروژه، بهتر است میلگردها را در لایه‌های کم‌ارتفاع و با ضخامت محدود چید تا فشار وارده به لایه‌های زیرین کاهش یابد. چیدمان بلند و انباشته می‌تواند باعث خم‌شدگی میلگردهای پایین‌تر شود؛ به‌خصوص اگر تکیه‌گاه‌های میانی وجود نداشته باشد.
  کنترل طول مجاز نگهداری آزاد
  در مواردی که فضای نگهداری محدود است و امکان اجرای تکیه‌گاه‌های متوالی وجود ندارد، می‌توان میلگردها را به قطعات کوتاه‌تر برش داد و یا به‌صورت حلقه‌ای (کلاف) ذخیره کرد تا فشار طولی حذف شود. البته این روش فقط در شرایط خاص و با توجه به نقشه اجرایی مجاز است.
  بازبینی روزانه محل نگهداری
  در پروژه‌های بلندمدت، باید به‌صورت روزانه یا هفتگی وضعیت قرارگیری میلگردها بررسی شود. اگر پایه‌ها جابه‌جا شده‌اند، زمین نشست کرده یا میلگردها از تعادل خارج شده‌اند، باید بلافاصله اصلاحات انجام گیرد تا از خمیدگی بیشتر جلوگیری شود.

جدول راهکارهای جلوگیری از خمیدگی میلگرد

نکات مهم در اجرای میلگردهای صاف و بدون خم‌شدگی

در مرحله اجرای آرماتوربندی، دقت در سلامت و یکپارچگی میلگردها به‌اندازه انتخاب نوع و سایز آن‌ها اهمیت دارد. میلگرد اگرچه ممکن است در ظاهر سالم به‌نظر برسد، اما وجود خم‌شدگی‌های جزئی یا ترک‌های مویی می‌تواند عملکرد کلی شبکه مسلح را تحت تأثیر قرار دهد. در ادامه مهم‌ترین نکاتی را که باید هنگام استفاده از میلگردهای صاف و بدون خم‌شدگی رعایت شود، بررسی می‌کنیم:

• پیش از اجرای آرماتوربندی، میلگردها باید بررسی و در صورت لزوم با دستگاه صاف‌کن اصلاح شوند:
  در کارگاه‌های حرفه‌ای، پیش از اجرای میلگردگذاری، تمام شاخه‌های میلگرد به‌صورت چشمی و ابزاری مورد بازبینی قرار می‌گیرند. دستگاه‌های صاف‌کن هیدرولیکی یا غلطکی برای اصلاح خمیدگی‌های جزئی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگرچه برخی خم‌شدگی‌ها ممکن است ظاهری نباشند، اما هنگام اجرای شبکه‌بندی کاملاً مشهود خواهند شد و موجب خطا در اتصال یا پوشش بتنی می‌گردند.
• میلگردهایی که دچار خمیدگی شدید یا ترک شده‌اند، نباید در سازه استفاده شوند:
  ترک‌های مویی، شکست‌های موضعی یا خمیدگی‌های بیش‌ازحد در میلگرد، نشانه‌ای از ضعف ساختاری آن است. استفاده از چنین میلگردهایی به‌ویژه در نواحی تحت بارهای کششی یا فشاری شدید (مانند ستون‌ها، تیرها یا فونداسیون) می‌تواند باعث کاهش مقاومت سازه و حتی خطر شکست موضعی شود. طبق آیین‌نامه‌های اجرایی، میلگرد معیوب باید از شبکه آرماتور حذف شود و جایگزین گردد.
• استفاده از میلگردهای سالم و بدون آسیب، مخصوصاً در نقاط کلیدی مثل فونداسیون و تیرها، الزامی است:
  مناطق بحرانی سازه‌ای مانند فونداسیون، تیرهای اصلی، ستون‌ها و دیوارهای برشی، جایی برای استفاده از مصالح بی‌کیفیت باقی نمی‌گذارند. در این نواحی، هرگونه ضعف در میلگرد می‌تواند مستقیماً استحکام کلی سازه را تهدید کند. ازاین‌رو، کنترل دقیق سلامت میلگرد پیش از جای‌گذاری، بخشی ضروری از فرایند اجرایی است.
• در پروژه‌های بزرگ، بازدید دوره‌ای از شرایط انبارداری میلگرد توصیه می‌شود:
  در پروژه‌هایی که میلگردها برای مدت طولانی در انبار یا محوطه باز نگهداری می‌شوند، احتمال آسیب‌دیدگی، خمیدگی یا زنگ‌زدگی افزایش می‌یابد. بازدیدهای منظم هفتگی یا ماهانه از محل دپو، بررسی شرایط محیطی، نحوه چیدمان، سلامت پایه‌ها و وضعیت ظاهری میلگردها، کمک می‌کند تا پیش از ورود به فاز اجرایی، مشکلات شناسایی و اصلاح شوند. این بازدیدها معمولاً توسط مهندس ناظر یا مسئول کنترل کیفیت پروژه انجام می‌شود.

قیمت انواع میلگرد و تأثیر کیفیت بر آن

قیمت میلگرد تابع متغیرهای متعددی است که در سطح بازار و فرآیند تولید تأثیرگذارند. اگرچه وزن، سایز و استاندارد میلگرد از عوامل مستقیم در تعیین قیمت هستند، اما فاکتورهای کلان‌تری نیز وجود دارند که نوسانات قیمتی را رقم می‌زنند. در ادامه، مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر قیمت میلگرد را بررسی می‌کنیم:

1. نرخ مواد اولیه
   مهم‌ترین مؤلفه تعیین‌کننده قیمت میلگرد، نرخ مواد اولیه آن است. شمش فولادی، آهن اسفنجی، ضایعات فلزی و فروآلیاژها در تولید میلگرد نقش دارند و کوچک‌ترین نوسان در قیمت این مواد، مستقیماً روی قیمت نهایی تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، افزایش جهانی قیمت سنگ آهن یا واردات گران‌تر فروآلیاژها می‌تواند باعث رشد قیمت میلگرد شود.
2. هزینه حمل‌ونقل
   جابجایی میلگرد از کارخانه به محل پروژه یا انبار، به‌خصوص در فواصل طولانی، نقش مهمی در افزایش قیمت تمام‌شده دارد. عواملی مانند نوع وسیله حمل، شرایط جاده‌ای، نرخ سوخت، هزینه بارگیری و تخلیه، همگی در تعیین هزینه حمل‌ونقل دخیل هستند. در شرایط خاص مانند بارندگی، ترافیک فصلی یا نبود ناوگان کافی، این هزینه‌ها به‌شدت افزایش می‌یابند.
3. وضعیت تولید و عرضه
   تناسب یا عدم‌تناسب میان تولید کارخانه‌ها و میزان تقاضای بازار، یکی از عوامل کلیدی در تعیین قیمت میلگرد است. زمانی که تولید کاهش یافته و عرضه در بازار محدود می‌شود، میلگرد با افزایش قیمت همراه خواهد شد. بالعکس، در زمان‌هایی که تولید بالا و تقاضا پایین باشد، رقابت میان تولیدکنندگان منجر به کاهش قیمت می‌شود.
4. قیمت ارز
   در بازار ایران، به‌دلیل وابستگی برخی مواد اولیه، ماشین‌آلات یا حتی هزینه‌های حمل‌ونقل به ارز خارجی، نوسانات قیمت دلار تأثیر مستقیم و آنی بر قیمت میلگرد دارد. تغییرات روزانه در بازار ارز، معمولاً در همان روز یا روز بعد بر قیمت میلگرد اعمال می‌شود؛ حتی اگر سایر فاکتورها ثابت باقی مانده باشند.
5. سیاست‌های دولتی
   تصمیمات دولت در زمینه واردات و صادرات فولاد، تعرفه‌های گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده یا سیاست‌های یارانه‌ای می‌تواند به‌شدت بر قیمت میلگرد تأثیر بگذارد. برای مثال، اعمال ممنوعیت صادراتی یا آزادسازی واردات، می‌تواند قیمت را در کوتاه‌مدت کاهش دهد. برعکس، وضع عوارض صادراتی یا افزایش مالیات می‌تواند قیمت‌ها را افزایشی کند.
6. تقاضای بازار
   فصل ساخت‌وساز، سیاست‌های عمرانی دولت، پروژه‌های مسکن ملی و حتی وضعیت آب‌وهوایی می‌توانند بر میزان تقاضای میلگرد تأثیر بگذارند. معمولاً در نیمه اول سال و به‌خصوص فصل بهار و تابستان، حجم ساخت‌وساز افزایش یافته و در نتیجه، قیمت میلگرد با رشد همراه است. در مقابل، در فصل‌های سرد سال، تقاضا کاهش یافته و بازار به‌سمت ثبات یا افت قیمت حرکت می‌کند.

ما در شرکت آهن اینجا با درنظر گرفتن نوع پروژه و شرایط نگهداری، آماده‌ایم تا در زمینه کیفیت و قیمت روز میلگرد، مشاوره تخصصی و کاربردی به شما ارائه دهیم تا بهترین انتخاب را برای پروژه‌تان داشته باشید:

قیمت روز میلگرد چقدر است؟

در بازار میلگرد، برندهای شناخته‌شده‌ و معتبری مانند ذوب‌آهن اصفهان، کویر کاشان، نیشابور و بافق یزد حضور مهم و گسترده‌ای داشته و از مهم‌ترین منابع تامین میلگرد محسوب می‌شوند، برای تحلیل بهتر شرایط بازار و انتخاب گزینه مناسب، دانستن قیمت روز میلگرد امری مهم و ضروری است:

مشاهده قیمت روز میلگرد

جمع‌بندی

خم شدن میلگرد یکی از مشکلات رایجی است که در صورت بی‌توجهی، می‌تواند کیفیت نهایی سازه را تحت‌تأثیر قرار دهد. ما معتقدیم پیشگیری از این اتفاق، از طریق رعایت اصول انبارداری، حمل‌ونقل استاندارد و انتخاب محصول باکیفیت، کاملاً ممکن و مقرون‌به‌صرفه است.

در صورتی که در انتخاب یا نگهداری میلگرد مناسب برای پروژه‌تان نیاز به راهنمایی دارید، کارشناسان ما در شرکت آهن اینجا آماده‌اند تا با ارائه مشاوره تخصصی، بهترین مسیر را برای تصمیم‌گیری و خرید پیش روی شما قرار دهند.