تفاوت سقف کامپوزیت و عرشه فولادی ؛ کدام بهتر است؟

در دنیای ساخت و ساز مدرن، انتخاب نوع سقف نقش بسیار مهمی در ایمنی، وزن سازه، سرعت اجرا و هزینه نهایی پروژه دارد. بین سیستم‌های مختلف سقف، دو نوع سقف کامپوزیت و سقف عرشه فولادی بیشترین استفاده را در پروژه‌های عمرانی کشور دارند. هرکدام از این دو سیستم بر اساس ویژگی‌ها، نحوه اجرا و شرایط سازه‌ای خاص خود، مزایا و محدودیت‌هایی دارند.

«اگر قصد خرید عرشه فولادی دارید، اولین قدم آگاهی از قیمت روز ورق عرشه فولادی است. ما در آهن اینجا قیمت‌ها را به‌صورت لحظه‌ای، معتبر و شفاف در اختیار شما قرار داده‌ایم، بنابراین پیشنهاد می‌کنیم سری به صفحه قیمت عرشه فولادی بزنید.»

در این مقاله، تفاوت سقف کامپوزیت و عرشه فولادی، اجزای سازنده، ویژگی ها و کاربرد های هر کدام از این سقف ها بررسی می کنیم، پس در ادامه با اهن اینجا همراه باشید.

سقف کامپوزیت چیست؟

سقف کامپوزیت یکی از سقف های مدرن و مقاوم سازه ای است که با ترکیب فولاد و بتن ساخته می شود تا هر دو ماده به شکل هماهنگ و مکمل عمل کنند. در واقع، نام کامپوزیت به معنی «ترکیب هوشمندانه دو ماده با ویژگی های متفاوت» است. در این نوع سقف، تیرهای فولادی در بخش پایین و لایه بتن در بخش بالا قرار می گیرند و با استفاده از گل میخ یا برشگیر به هم متصل می شوند. این اتصال باعث می شود که نیروهای کششی و فشاری به طور مشترک بین فولاد و بتن تقسیم شوند و در نتیجه، سقف از نظر مقاومت خمشی و پایداری کلی عملکردی بسیار بهتر پیدا کند.

وقتی بار روی سقف وارد می شود، بخش فولادی در کشش و بخش بتنی در فشار قرار می گیرد. این همکاری سازه ای باعث می شود که سقف کامپوزیت نسبت به سیستم های سنتی مثل تیرچه بلوک یا دال بتنی، سبک تر، مقاوم تر و اقتصادی تر باشد. نتیجه چیست؟ سقفی ایمن، بادوام و هماهنگ با نیازهای ساخت و ساز امروزی.

در روند اجرا، ابتدا تیرهای فرعی فولادی روی قاب اصلی نصب می شوند، سپس قالب موقت قرار می گیرد، آرماتورها چیده می شوند و بتن ریزی انجام می شود. پس از گیرش بتن، فولاد و بتن به صورت یکپارچه عمل کرده و بارهای مرده و زنده را به تیرهای اصلی منتقل می کنند. این یکپارچگی باعث می شود که سازه علاوه بر مقاومت بالا، رفتار لرزه ای مناسب تری در برابر زلزله داشته باشد.

نکته جالب اینجاست که در بسیاری از پروژه های اداری و مسکونی، پیمانکاران به تجربه دریافته اند که اجرای سقف کامپوزیت، ضمن حفظ استحکام، هزینه کلی پروژه را کاهش داده و زمان ساخت را کوتاه تر کرده است. به علاوه، در صورت استفاده از بتن مرغوب و میلگرد استاندارد مطابق با ISIRI 3132 و ISIRI 3767، این سقف می تواند تا دهه ها بدون افت کیفیت در ساختمان باقی بماند.

از دید فنی، این سیستم به دلیل انتقال یکنواخت نیروها، خیز و لرزش کمتری نسبت به سقف های قدیمی دارد و در سازه های چندطبقه، امکان اجرای چند سقف به صورت همزمان را فراهم می کند. به همین دلیل است که مهندسان سازه از سقف کامپوزیت به عنوان یک راه حل مطمئن، کاربردی و اقتصادی برای ساختمان های فولادی یاد می کنند.

به زبان ساده، سقف کامپوزیت ترکیبی هوشمند از بتن و فولاد است که با بهره گیری از ویژگی های مثبت هر دو، سازه ای مستحکم، سبک و بادوام ایجاد می کند. شاید همین ویژگی است که باعث شده در برج ها، مراکز تجاری و ساختمان های مدرن، این نوع سقف جای خود را به عنوان گزینه ای محبوب و استاندارد باز کند.

اجزای سازنده سقف کامپوزیت

سقف کامپوزیت از چند بخش اصلی تشکیل شده است که هر کدام از آن ها نقش مهمی در عملکرد نهایی دارند. این اجزا در کنار هم یک سیستم مقاوم، اقتصادی و ایمن را ایجاد می کنند که هم از نظر فنی و هم اجرایی کارایی بالایی دارد. در ادامه، اجزای این سقف را با جزئیات کامل بررسی می کنیم:

1. تیرآهن
   تیرآهن مهم ترین عضو باربر در سقف کامپوزیت است و در واقع به عنوان ستون فقرات سازه شناخته می شود. این عضو فولادی در پایین سقف قرار می گیرد و وظیفه دارد نیروی کششی ناشی از بارهای وارد شده را تحمل کرده و آن را به ستون ها و تیرهای اصلی منتقل کند. تیرآهن ها معمولاً از نوع IPE یا IPB (هاش) هستند و انتخاب نوع آن ها باید بر اساس دهانه، وزن طبقات و طراحی مهندسی انجام شود.
   استفاده از تیرآهن استاندارد و با کیفیت مطابق با ISIRI 3767 باعث افزایش دوام، پایداری و ایمنی سقف می شود. تیرآهن در ترکیب با بتن، رفتار مرکب ایجاد می کند و این همکاری بین دو ماده باعث افزایش چشمگیر مقاومت خمشی و کاهش وزن کلی سازه می شود.
2. برشگیر یا گل میخ (Shear Stud)
   برشگیر یا گل میخ یکی از حیاتی ترین اجزای سقف کامپوزیت است که وظیفه آن اتصال مکانیکی بین بتن و تیرآهن است. این قطعه فولادی روی بال بالایی تیرآهن جوش داده می شود تا از لغزش لایه بتن روی فولاد جلوگیری کند. به این ترتیب، بتن و فولاد به صورت یکپارچه عمل می کنند و نیروی وارد شده به طور یکنواخت بین آن ها توزیع می شود.
   در صورت اجرای نادرست گل میخ ها، عملکرد مرکب بین بتن و فولاد از بین می رود و مقاومت کلی سقف کاهش می یابد. به همین دلیل، نصب دقیق و جوشکاری اصولی گل میخ با دستگاه جوش قوسی مخصوص اهمیت زیادی دارد. فاصله مناسب بین گل میخ ها باید طبق نقشه های اجرایی (معمولاً بین ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر) رعایت شود تا اتصال کامل و مطمئن ایجاد گردد.
3. شبکه آرماتور حرارتی
   شبکه آرماتور حرارتی برای جلوگیری از ترک خوردگی سطح بتن در زمان گیرش و تغییرات دما استفاده می شود. پس از بتن ریزی، بتن دچار انقباض و تنش های داخلی می شود و اگر شبکه آرماتور حرارتی وجود نداشته باشد، احتمال ایجاد ترک در سطح افزایش می یابد. این شبکه از میلگردهای ساده نمره ۸ تا ۱۰ تشکیل می شود و در دو جهت عمود بر هم در لایه بالایی سقف قرار می گیرد.
   آرماتور حرارتی علاوه بر کنترل ترک، باعث افزایش چسبندگی و یکپارچگی بتن نیز می شود. در پروژه هایی که در معرض تغییرات شدید دمایی هستند مانند سازه های صنعتی یا پارکینگ های طبقاتی، اجرای صحیح این شبکه اهمیت بسیار زیادی دارد.
4. قالب موقت یا دائمی
   قالب نقش شکل دهنده بتن را دارد و تا زمان سفت شدن کامل، وزن بتن تازه را تحمل می کند. معمولاً از قالب های چوبی، فلزی یا پلاستیکی به عنوان قالب موقت استفاده می شود که پس از گیرش بتن باز می شوند. در برخی پروژه ها از قالب های فلزی ماندگار استفاده می شود که در سازه باقی می مانند و بخشی از سیستم نهایی سقف محسوب می شوند.
   کیفیت قالب بندی تأثیر مستقیمی بر ظاهر، ضخامت، یکنواختی و دوام بتن دارد. قالب های بی کیفیت یا نصب نادرست آن ها می تواند باعث نشت بتن، تغییر شکل یا ایجاد سطح ناهموار شود. بنابراین قبل از بتن ریزی، باید از تراز بودن و استحکام قالب ها اطمینان کامل حاصل شود.
5. بتن سازه ای
   بتن در سقف کامپوزیت وظیفه تحمل نیروی فشاری را بر عهده دارد. این بتن باید دارای مقاومت فشاری بالا، کارایی مناسب و چسبندگی کافی با فولاد باشد. معمولاً از بتن با عیار ۳۰۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم سیمان در هر متر مکعب استفاده می شود و افزودنی هایی مانند روان کننده یا ضد ترک برای بهبود عملکرد آن به کار می رود.
   کیفیت بتن ریزی و عمل آوری آن تأثیر مستقیمی بر استحکام سقف دارد. اگر بتن به درستی متراکم و عمل آوری نشود، مقاومت آن کاهش پیدا می کند. بتن خوب اجرا شده علاوه بر تحمل بار، به عنوان یک عایق صوتی و حرارتی مؤثر نیز عمل می کند و نقش زیادی در راحتی و ایمنی سازه دارد.
6. میلگردهای تقویتی
   در دهانه های بزرگ یا نقاط خاص مانند اطراف بازشوها، محل عبور تاسیسات و نقاط تمرکز بار، از میلگردهای تقویتی استفاده می شود. این میلگردها وظیفه دارند مقاومت خمشی و برشی سقف را افزایش دهند و از بروز تغییر شکل یا ترک جلوگیری کنند. طراحی و جایگذاری میلگردهای تقویتی باید دقیقاً طبق محاسبات مهندسی انجام شود تا عملکرد سازه در برابر بارهای دینامیکی مانند زلزله یا لرزش های ناشی از حرکت افراد و ماشین آلات حفظ شود. میلگردهای تقویتی معمولاً در پایین ترین بخش لایه بتن یا در اطراف نواحی بحرانی قرار می گیرند.
7. اتصالات و مهارهای کناری
   اتصالات و مهارهای کناری برای جلوگیری از جابجایی تیرآهن ها، لغزش قالب ها و نشت بتن در زمان اجرا مورد استفاده قرار می گیرند. این اجزا شامل نبشی ها، قیدهای فولادی و ورق های اتصال دهنده هستند که لبه های سقف را مهار می کنند.
   وجود مهارهای کناری باعث می شود که نیروها در زمان بتن ریزی به صورت یکنواخت منتقل شوند و پس از اتمام کار، سطح سقف صاف و بدون تغییر شکل باقی بماند. همچنین این اتصالات مانع از جدا شدن سقف از تیرهای پیرامونی در هنگام بارگذاری های سنگین یا زلزله می شوند.

در مجموع، تمامی این اجزا در کنار هم یک سیستم مقاوم و هوشمند را تشکیل می دهند که می تواند ترکیبی از استحکام، دوام، ایمنی و صرفه اقتصادی را برای پروژه های فولادی فراهم کند. اجرای دقیق هر یک از این بخش ها، نتیجه ای مطمئن و طولانی مدت برای سازه به همراه خواهد داشت.

تفاوت تیرآهن های IPE، IPB(H) و INP

در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی، انتخاب نوع تیرآهن مناسب تأثیر چشمگیری بر استحکام، پایداری و ایمنی سازه دارد، سه نوع پرکاربرد تیرآهن در بازار ایران شامل تیرآهن IPE، تیرآهن INP و تیرآهن IPB (هاش) هستند که هر یک ویژگی‌ها، استانداردها و کاربردهای خاص خود را دارند، در این مقاله به تفاوت این تیرآهن ها می پردازیم:

بیشتر بخوانید

ویژگی های سقف کامپوزیت

سقف کامپوزیت یکی از سیستم های سازه ای پرکاربرد در ساخت و ساز مدرن است که به دلیل ترکیب بتن و فولاد، ویژگی های فنی بسیار برجسته ای دارد. این سقف به دلیل رفتار مرکب خود، در پروژه های ساختمانی، صنعتی و اداری جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. در ادامه، مهم ترین ویژگی های سقف کامپوزیت را با جزئیات فنی و اجرایی بررسی می کنیم:

• مقاومت خمشی بالا
  ترکیب بتن و فولاد در سقف کامپوزیت باعث می شود که هر دو ماده در کنار هم عملکردی کامل و هماهنگ داشته باشند. فولاد در برابر کشش و بتن در برابر فشار مقاوم است، بنابراین این ترکیب منجر به ایجاد مقاومت خمشی بسیار زیاد در کل سیستم می شود. همین ویژگی باعث می شود که سقف بتواند دهانه های بلند را بدون نیاز به تیرهای فرعی متعدد پوشش دهد. در پروژه هایی مانند ساختمان های اداری چند طبقه، این ویژگی به کاهش وزن و هزینه اسکلت فولادی کمک قابل توجهی می کند.
• کاهش وزن سازه
  در مقایسه با سقف های سنتی مانند تیرچه بلوک، سقف کامپوزیت وزن بسیار کمتری دارد. کاهش وزن سقف به معنای کاهش بار مرده کل سازه است، و این موضوع در طراحی فونداسیون و ستون ها تأثیر مستقیمی دارد. در نتیجه، مهندسان می توانند از مقاطع فولادی کوچکتر و فونداسیون اقتصادی تر استفاده کنند. کاهش وزن نه تنها هزینه تمام شده پروژه را کاهش می دهد، بلکه در مناطق زلزله خیز، باعث عملکرد بهتر سازه در برابر ارتعاش و نیروهای جانبی می شود.
• سرعت مناسب در اجرا
  هرچند سقف کامپوزیت به قالب بندی نیاز دارد، اما سرعت اجرای آن نسبت به بسیاری از سیستم های سنتی بالاتر است. در این روش، با همزمانی مراحل قالب بندی، نصب تیرآهن، میلگردگذاری و بتن ریزی، امکان اجرای چند سقف به طور همزمان فراهم می شود. این ویژگی مخصوصاً در پروژه های چند طبقه، باعث کاهش زمان کلی ساخت و صرفه جویی در هزینه های کارگاهی می شود.
• پایداری و دوام طولانی مدت
  اگر اجرای سقف کامپوزیت طبق اصول فنی و با استفاده از مصالح استاندارد انجام شود، می تواند بیش از پنجاه سال عمر مفید داشته باشد. بتن از فولاد در برابر رطوبت و خوردگی محافظت می کند و فولاد نیز در برابر تغییر شکل بتن مقاومت ایجاد می کند. این همکاری دوطرفه باعث می شود که سقف در طول زمان بدون افت کیفیت و نیاز به تعمیر اساسی باقی بماند. همچنین، مقاومت بالای این سقف در برابر تغییرات دما، تاب برداشتن و لرزش های سازه ای از دیگر عوامل دوام بالای آن است.
• عملکرد مناسب در برابر آتش
  یکی از مزیت های مهم سقف کامپوزیت، رفتار بسیار خوب آن در برابر حریق است. بتن به عنوان عایق طبیعی حرارت، از رسیدن دمای زیاد به تیرآهن ها جلوگیری می کند و این موضوع باعث تأخیر در تغییر شکل فولاد در زمان آتش سوزی می شود. این ویژگی ایمنی ساختمان را در شرایط بحرانی افزایش داده و زمان بیشتری برای تخلیه فراهم می کند. در پروژه های بلندمرتبه، رعایت این استانداردها یکی از الزامات اصلی طراحی است.
• عایق حرارتی و صوتی مناسب
  ضخامت بتن در سقف کامپوزیت باعث می شود که این سیستم به شکل طبیعی به عنوان عایق صوتی و حرارتی عمل کند. این ویژگی باعث کاهش انتقال صدا بین طبقات و جلوگیری از نفوذ حرارت یا سرمای محیط می شود. در ساختمان های اداری و مسکونی، این مسئله به بهبود آسایش کاربران کمک می کند و نیاز به استفاده از مصالح عایق اضافه را کاهش می دهد.
• رفتار لرزه ای مطلوب
  یکی از ویژگی های مهم سقف کامپوزیت، عملکرد مناسب آن در برابر زلزله است. وزن کمتر، اتصال مناسب تیرآهن و بتن، و انتقال یکنواخت نیروها باعث می شود که این سقف در برابر نیروهای جانبی و ارتعاشات زلزله مقاومت خوبی از خود نشان دهد. به همین دلیل، در طراحی های لرزه ای، سقف کامپوزیت به عنوان یکی از گزینه های مطمئن مورد توجه مهندسان سازه قرار دارد.
• امکان اجرای دهانه های بزرگ
  به دلیل ترکیب هوشمندانه بتن و فولاد، سقف کامپوزیت می تواند دهانه های بزرگتری نسبت به سقف های سنتی تحمل کند. این موضوع در طراحی فضاهای باز مانند سالن های صنعتی، مجتمع های تجاری و انبارها اهمیت ویژه ای دارد. در چنین پروژه هایی، استفاده از سقف کامپوزیت علاوه بر کاهش نیاز به تیرهای فرعی، فضای داخلی را آزادتر و کاربردی تر می کند.
• یکپارچگی سازه و انتقال بهتر نیروها
  در سقف کامپوزیت، نیروهای فشاری، کششی و برشی به صورت یکنواخت بین بتن و فولاد توزیع می شوند. این ویژگی باعث می شود که کل سیستم سقف به صورت یکپارچه و هماهنگ عمل کند. در نتیجه، تمرکز تنش در نقاط خاص کاهش یافته و احتمال شکست یا تغییر شکل موضعی تقریباً از بین می رود. این رفتار یکدست در مقایسه با سقف های غیرمرکب یک مزیت قابل توجه محسوب می شود.
• سازگاری با انواع سازه های فولادی
  یکی از دلایل محبوبیت سقف کامپوزیت این است که به راحتی می تواند با انواع اسکلت های فولادی ترکیب شود. این سیستم محدود به نوع خاصی از قاب یا ستون نیست و در ساختمان های صنعتی، اداری، بیمارستان ها و حتی سازه های شهری قابل استفاده است. انعطاف در طراحی، سهولت در هماهنگی با سایر اجزای سازه و قابلیت اجرای سریع از جمله عواملی هستند که باعث شده سقف کامپوزیت انتخاب اول بسیاری از مهندسان و پیمانکاران باشد.

در مجموع، سقف کامپوزیت به دلیل ترکیب خاص بتن و فولاد، ترکیبی از مقاومت، دوام، ایمنی، صرفه اقتصادی و زیبایی در اجرا را ارائه می دهد. این سیستم ضمن کاهش وزن و افزایش پایداری، امکان طراحی آزادانه تر، سرعت بیشتر در ساخت و عمر طولانی تر سازه را فراهم می کند. به همین دلیل است که در پروژه های عمرانی بزرگ، استفاده از سقف کامپوزیت به عنوان یکی از گزینه های برتر هم از نظر فنی و هم اقتصادی شناخته می شود.

کاربرد های سقف کامپوزیت

سقف کامپوزیت به دلیل ویژگی های فنی، اجرایی و اقتصادی خود در پروژه های مختلف ساختمانی جایگاه بسیار مهمی دارد. ترکیب بتن و فولاد در این سیستم باعث شده تا در طیف گسترده ای از سازه ها مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه، مهم ترین کاربرد های سقف کامپوزیت را با جزئیات بررسی می کنیم تا بدانید در چه پروژه هایی این نوع سقف بهترین انتخاب است:

• ساختمان های مسکونی چند طبقه
  یکی از اصلی ترین کاربرد های سقف کامپوزیت در ساختمان های مسکونی است. این نوع سقف به دلیل کاهش وزن سازه، عایق صوتی مناسب و مقاومت بالا در برابر نیروهای زلزله، گزینه ای ایده آل برای آپارتمان ها و برج های مسکونی به شمار می آید. در این نوع سازه ها، استفاده از سقف کامپوزیت موجب کاهش بار فونداسیون و ستون ها می شود که نتیجه آن کاهش مصرف مصالح و هزینه های نهایی است. علاوه بر این، سطح صاف و یکنواخت سقف پس از بتن ریزی، اجرای نازک کاری و سقف کاذب را آسان تر می کند.
• ساختمان های اداری و تجاری
  در پروژه های اداری و تجاری، دوام و سرعت اجرا اهمیت زیادی دارد. سقف کامپوزیت با داشتن مقاومت خمشی بالا، امکان اجرای دهانه های بزرگ و قابلیت اجرای همزمان چند سقف، سرعت کار را به طور چشمگیری افزایش می دهد. این ویژگی باعث می شود که در ساختمان های چند طبقه اداری، مراکز تجاری و برج های ترکیبی، پیمانکاران و مهندسان از این نوع سقف استقبال کنند. از طرف دیگر، توان تحمل بارهای سنگین ناشی از تجهیزات مکانیکی یا سیستم های تهویه مرکزی از مزایای دیگر آن در این نوع سازه ها است.
• سازه های صنعتی و کارخانه ها
  در ساختمان های صنعتی مانند سوله ها، کارگاه ها و کارخانه ها، سقف باید علاوه بر تحمل بار، در برابر ارتعاش، رطوبت و تغییرات دما نیز مقاوم باشد. سقف کامپوزیت به دلیل وزن سبک، مقاومت بالا و رفتار لرزه ای مناسب، یکی از بهترین گزینه ها برای این نوع پروژه ها محسوب می شود. همچنین اجرای آن در محیط های صنعتی به دلیل سادگی نصب و سرعت بالا، باعث کاهش زمان توقف تولید یا تأخیر در بهره برداری می شود.
• پارکینگ های طبقاتی و ساختمان های با دهانه های بزرگ
  یکی از مزیت های ویژه سقف کامپوزیت، امکان اجرای دهانه های بلند بدون نیاز به تیرهای میانی متعدد است. به همین دلیل، این سقف در پارکینگ های طبقاتی، سالن های همایش، نمایشگاه ها و مراکز ورزشی کاربرد فراوانی دارد. استفاده از این نوع سقف باعث می شود فضای داخلی بازتر و بدون مانع باقی بماند و در نتیجه، طراحی داخلی آزادانه تر و زیباتر انجام شود. علاوه بر آن، مقاومت بالا در برابر بارهای زنده ناشی از خودروها و تجهیزات سنگین، دوام این سقف را در چنین پروژه هایی تضمین می کند.
• سازه های بلند مرتبه شهری
  در برج ها و ساختمان های مرتفع، کنترل وزن کل سازه و سرعت اجرا از عوامل تعیین کننده هستند. سقف کامپوزیت به دلیل وزن پایین، هماهنگی کامل با اسکلت فولادی و عملکرد عالی در برابر نیروهای جانبی، انتخابی ایده آل برای این نوع پروژه ها است. در سازه های بلند، این سیستم نه تنها موجب کاهش مصرف فولاد می شود، بلکه به کاهش خیز طبقات و افزایش پایداری کلی سازه نیز کمک می کند.
• پروژه های بازسازی و مقاوم سازی سازه ها
  در بازسازی ساختمان های قدیمی یا مقاوم سازی سازه های آسیب دیده، سقف کامپوزیت می تواند جایگزینی مؤثر برای سیستم های قدیمی باشد. این سقف وزن کمتری دارد، سریع تر اجرا می شود و نیازی به تجهیزات سنگین ندارد. همچنین با ایجاد اتصال مؤثر بین تیرآهن های قدیمی و بتن جدید، استحکام کلی ساختمان را افزایش داده و ظرفیت باربری آن را بهبود می بخشد. به همین دلیل در پروژه های مقاوم سازی شهری و صنعتی، از این سیستم برای افزایش عمر مفید ساختمان استفاده می شود.
• سازه های بیمارستانی و آموزشی
  در بیمارستان ها، مدارس و مراکز آموزشی، رعایت استاندارد های ایمنی و دوام بلند مدت اهمیت زیادی دارد. سقف کامپوزیت با رفتار ایمن در برابر آتش، عایق صوتی مطلوب و دوام زیاد، گزینه ای مناسب برای این نوع ساختمان ها است. علاوه بر آن، سطح صافی که بعد از بتن ریزی به دست می آید، اجرای سیستم های تاسیساتی و سقف های کاذب را بسیار آسان تر می کند.
• ساختمان های تجاری بزرگ و مراکز خرید
  در مراکز خرید و پروژه های تجاری بزرگ که طراحی مدرن، فضاهای باز و مقاومت بالا اهمیت دارند، سقف کامپوزیت به دلیل قابلیت تحمل بار بالا، سطح صاف و امکان اجرای دهانه های وسیع، کاربرد گسترده ای دارد. همچنین امکان اجرای چند سقف در مدت کوتاه باعث تسریع بهره برداری و صرفه جویی در هزینه های پروژه می شود.
• پروژه های زیرساختی مانند پل ها و مسیر های ارتباطی سبک
  در برخی از پل های فلزی سبک و مسیر های دسترسی موقت یا دائم، از سیستم سقف کامپوزیت برای پوشش دهانه ها استفاده می شود. این سقف علاوه بر مقاومت مناسب در برابر بارهای دینامیکی، به دلیل وزن پایین و نصب آسان، انتخابی ایده آل برای سازه های موقت یا دائم با محدودیت فضا است.

در مجموع، سقف کامپوزیت به دلیل ترکیب هوشمندانه فولاد و بتن، وزن کم، سرعت بالا در اجرا، دوام طولانی و مقاومت زیاد در برابر نیروهای جانبی و حرارتی، در بسیاری از پروژه های عمرانی و صنعتی ایران به عنوان یکی از بهترین گزینه های اجرایی شناخته می شود. این سیستم نه تنها پاسخگوی نیازهای فنی است، بلکه از نظر اقتصادی و اجرایی نیز توجیه پذیر بوده و به بهینه سازی هزینه و زمان ساخت کمک می کند.

سقف عرشه فولادی چیست؟

سقف عرشه فولادی یکی از مدرن ترین و پرکاربردترین سیستم های سقف سازه ای در ساختمان های فولادی است که با هدف افزایش سرعت اجرا، کاهش وزن سازه و بهبود عملکرد لرزه ای طراحی شده است. در این نوع سقف از ورق های فولادی گالوانیزه ذوزنقه ای شکل استفاده می شود که علاوه بر نقش قالب دائمی، بخشی از مقاومت خمشی و برشی سقف را نیز بر عهده دارند. این سیستم ترکیبی از سه ماده اصلی است: ورق فولادی، بتن و گل میخ، که با همکاری مکانیکی بین خود، یک سقف یکپارچه و مقاوم را شکل می دهند.

در واقع ایده اصلی سقف عرشه فولادی بر پایه این است که ورق فولادی، به جای قالب موقت، در ساختار سقف باقی بماند و به عنوان بخشی از عضو باربر عمل کند. پس از نصب ورق ها روی تیرآهن های فرعی و اتصال آن ها به وسیله گل میخ، عملیات آرماتوربندی و بتن ریزی انجام می شود. با گیرش بتن، این دو ماده یعنی فولاد و بتن به کمک گل میخ ها به یکدیگر متصل شده و عملکرد مرکب پیدا می کنند. نتیجه این ترکیب، افزایش مقاومت خمشی، کاهش وزن و حذف نیاز به قالب بندی سنتی است که سرعت اجرا را چندین برابر افزایش می دهد.

یکی از نکات جذاب در مورد سقف عرشه فولادی این است که در حین اجرا نیازی به شمع بندی در طبقات پایین وجود ندارد. یعنی پس از نصب ورق ها، بلافاصله می توان عملیات بتن ریزی را انجام داد، در حالی که طبقات پایین تر آزاد و قابل استفاده باقی می مانند. این ویژگی باعث می شود که پروژه های چند طبقه، مخصوصاً در سازه های بلند یا پروژه های اداری بزرگ، با سرعت چشمگیری پیش بروند. علاوه بر آن، وزن کمتر این سقف نسبت به سیستم های سنتی باعث می شود بار کمتری به فونداسیون و ستون ها وارد شود و در نتیجه، طراحی اقتصادی تری برای کل سازه به دست آید.

در ساختمان های مدرن، سقف عرشه فولادی به دلیل وزن پایین، مقاومت بالا، ایمنی مناسب در برابر زلزله و هماهنگی کامل با اسکلت فولادی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. مهندسان عمران از این سیستم به عنوان گزینه ای ایده آل برای پروژه های مرتفع، برج ها، مراکز تجاری، انبارها و پارکینگ های طبقاتی استفاده می کنند. از نظر اجرایی، این نوع سقف با استفاده از دستگاه های برش و فرم دهی مخصوص در کارخانه تولید شده و سپس به محل پروژه حمل می شود. ورق های گالوانیزه معمولاً دارای ضخامت بین ۰.۸ تا ۱.۲ میلی متر هستند و فرم ذوزنقه ای آن ها باعث افزایش سختی خمشی و جلوگیری از خمش موضعی می شود.

یکی از مزایای قابل توجه این سیستم، ظاهر منظم و صنعتی آن است. پس از اجرا، زیر سقف ظاهر تمیزی دارد که در بسیاری از پروژه های صنعتی یا سازه های مدرن بدون نیاز به سقف کاذب استفاده می شود. ورق های فولادی گالوانیزه به دلیل روکش روی (Zinc Coating) در برابر زنگ زدگی و خوردگی مقاوم هستند و در شرایط آب و هوایی مختلف دوام بالایی دارند. در صورت نگهداری صحیح، این سقف می تواند سال ها بدون افت کیفیت یا نیاز به تعمیر خاصی به عملکرد خود ادامه دهد.

از نظر فنی، عملکرد این سیستم به گونه ای است که ورق فولادی در هنگام بارگذاری نقش عضو کششی و بتن نقش عضو فشاری را دارد. این رفتار مرکب باعث می شود که سقف عرشه فولادی نه تنها سبک و سریع الاجرا باشد، بلکه از نظر مهندسی نیز دارای پایداری بالا در برابر خمش و ارتعاش باشد. همچنین مقاومت این سیستم در برابر تغییر شکل های جانبی، آن را به گزینه ای مناسب برای مناطق زلزله خیز تبدیل کرده است.

در پروژه های اجرا شده توسط تیم های حرفه ای، تجربه نشان داده که استفاده از سقف عرشه فولادی علاوه بر کاهش زمان ساخت، به کاهش مصرف میلگرد، صرفه جویی در هزینه حمل و کاهش حجم بتن مصرفی نیز منجر می شود. تمام این عوامل در کنار ایمنی بالا در حین اجرا، موجب شده که این سیستم به یکی از گزینه های برتر در ساخت سازه های فولادی مدرن تبدیل شود.

به طور خلاصه، سقف عرشه فولادی را می توان نسل جدیدی از سقف های مرکب دانست که با ترکیب فولاد مقاوم، بتن فشرده و اتصالات مکانیکی دقیق، سازه ای سبک، بادوام و اقتصادی را به وجود می آورد. این نوع سقف نماد تحول در صنعت ساخت و ساز است و به خوبی نشان می دهد که چطور با طراحی هوشمندانه و ترکیب درست مصالح، می توان به ایمنی بالا، سرعت اجرا و صرفه اقتصادی به صورت همزمان دست یافت.

ورق گالوانیزه چیست؟

ورق گالوانیزه یکی از پرکاربردترین انواع ورق فولادی است که به دلیل داشتن پوشش روی مقاومت بسیار بالایی در برابر زنگ‌زدگی، رطوبت و شرایط جوی نامساعد دارد، در این مقاله به بررسی ورق گالوانیزه، ویژگی ها و کاربردهای آن می پردازیم:

بیشتر بخوانید

اجزای سازنده سقف عرشه فولادی

سقف عرشه فولادی از چند بخش اصلی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه مشخصی در عملکرد کلی سیستم دارند. این اجزا با همکاری مکانیکی دقیق، موجب ایجاد یک سقف مرکب مقاوم، سبک و بادوام می شوند. در ادامه اجزای اصلی این سیستم را به‌صورت کامل بررسی می کنیم:

1. ورق فولادی گالوانیزه
   ورق فولادی گالوانیزه، مهم ترین جزء سقف عرشه فولادی است که نقش قالب دائمی و عضو باربر را همزمان ایفا می کند. این ورق ها از فولاد نورد سرد تولید می شوند و دارای پوشش روی (Zinc) هستند تا در برابر زنگ زدگی و خوردگی مقاوم باشند. سطح آن ها به صورت ذوزنقه ای یا موج دار فرم دهی می شود تا سختی خمشی افزایش پیدا کند و بتواند وزن بتن تازه و بارهای زنده را تحمل کند.
   ضخامت این ورق ها معمولاً بین ۰.۸ تا ۱.۲ میلی متر است و عرض مفید آن ها بسته به دستگاه تولید کننده بین ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی متر متغیر می باشد. در زمان اجرا، ورق ها به صورت اورلپ روی یکدیگر قرار گرفته و با استفاده از پیچ یا میخ پرچ به تیرآهن ها متصل می شوند. یکی از مزایای این ورق ها این است که پس از بتن ریزی در سقف باقی می مانند و نیازی به جدا کردن قالب وجود ندارد. به همین دلیل به آن ها قالب ماندگار فولادی نیز گفته می شود.
2. گل میخ یا برشگیر (Shear Stud)
   گل میخ قطعه ای فولادی است که برای اتصال مکانیکی ورق فولادی به تیرآهن و ایجاد عملکرد مرکب بین بتن و فولاد استفاده می شود. این قطعه کوچک اما بسیار مؤثر، روی بال بالایی تیرآهن جوش داده می شود و پس از بتن ریزی، بتن به دور آن می پیچد و اتصال دائمی ایجاد می کند.
   عملکرد گل میخ در سقف عرشه فولادی مشابه نقش برشگیر در سقف کامپوزیت است، اما در این سیستم اهمیت آن بیشتر است زیرا تمام عملکرد مرکب بین فولاد و بتن به کیفیت نصب گل میخ وابسته است. معمولاً از دستگاه جوش مخصوص برای نصب دقیق گل میخ استفاده می شود تا اتصال محکم و یکنواخت ایجاد شود. اگر این قطعات به درستی نصب نشوند، در هنگام بارگذاری، ورق فولادی و بتن از هم جدا می شوند و سقف عملکرد خود را از دست می دهد.
3. بتن سازه ای
   بتن در سقف عرشه فولادی همانند سقف کامپوزیت، نقش عضو فشاری را دارد. این بتن باید دارای مقاومت فشاری بالا، روانی مناسب و چسبندگی قوی با سطح گالوانیزه باشد تا بتواند به خوبی با فولاد ترکیب شود. بتن ریزی معمولاً به ضخامت ۵ تا ۱۰ سانتی متر انجام می شود و پس از گیرش، بارهای مرده و زنده را به ورق فولادی و تیرآهن منتقل می کند.
   در زمان بتن ریزی باید دقت شود که بتن به طور کامل در شیارها و فرورفتگی های ورق فولادی نفوذ کند تا چسبندگی کامل حاصل شود. در پروژه های بزرگ، معمولاً از افزودنی های ضد ترک و روان کننده برای افزایش کیفیت بتن استفاده می شود. همچنین عمل آوری مناسب پس از بتن ریزی، نقش مهمی در دوام و مقاومت نهایی سقف دارد.
4. آرماتور حرارتی
   آرماتور حرارتی شبکه ای از میلگردهای نازک است که در بالاترین لایه بتن قرار می گیرد تا از ایجاد ترک های سطحی ناشی از تغییرات دما و جمع شدگی بتن جلوگیری کند. این شبکه معمولاً از میلگردهای ساده نمره ۸ یا ۱۰ ساخته می شود و در دو جهت عمود بر هم در سطح بتن نصب می گردد.
   آرماتور حرارتی علاوه بر کنترل ترک، باعث توزیع یکنواخت تنش های سطحی و افزایش پایداری لایه بالایی سقف می شود. در مناطق گرم و خشک یا در سازه هایی که در معرض تابش مستقیم خورشید قرار دارند، استفاده از آرماتور حرارتی با فاصله مناسب از سطح بتن ضروری است تا از ترک های سطحی و کاهش دوام بتن جلوگیری شود.
5. تیرآهن یا تیرهای فرعی فولادی
   تیرآهن در سیستم سقف عرشه فولادی نقش نگهدارنده ورق های گالوانیزه را دارد. ورق ها روی این تیرها قرار می گیرند و توسط پیچ یا گل میخ به آن ها متصل می شوند. این تیرها بارهای ناشی از وزن سقف را به تیرهای اصلی و سپس به ستون ها منتقل می کنند.
   فاصله بین تیرهای فرعی باید با توجه به ضخامت ورق فولادی و نوع کاربری ساختمان تعیین شود. استفاده از تیرآهن های استاندارد و مهار مناسب آن ها در زمان اجرا باعث افزایش پایداری کل سیستم می شود. در صورتی که فاصله تیرها زیاد باشد، ممکن است ورق در هنگام بتن ریزی دچار خمش یا تغییر شکل شود، بنابراین طراحی دقیق این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است.
6. اتصالات و پیچ های سازه ای
   در سقف عرشه فولادی، اتصال صحیح بین اجزا اهمیت زیادی دارد. برای محکم کردن ورق های گالوانیزه به تیرآهن و جلوگیری از جابجایی آن ها در هنگام بتن ریزی از پیچ های خودکار یا پرچ های فولادی استفاده می شود. این اتصالات ضمن تثبیت ورق ها، مانع از نشت بتن از درزهای بین صفحات می شوند.
   استفاده از پیچ های گالوانیزه با مقاومت کششی بالا، دوام و کیفیت اتصال را افزایش می دهد. همچنین در نقاط لبه سقف یا محل تقاطع ورق ها، استفاده از نبشی مهاری یا قید فلزی توصیه می شود تا از جدا شدن احتمالی ورق ها در هنگام بارگذاری سنگین جلوگیری شود.
7. پوشش ضد خوردگی و رنگ محافظ (در صورت نیاز)
   هرچند ورق های عرشه فولادی دارای پوشش گالوانیزه هستند، اما در محیط های مرطوب یا صنعتی ممکن است به مرور زمان در معرض زنگ زدگی قرار گیرند. در چنین شرایطی، استفاده از رنگ های اپوکسی، پوشش پودری یا اسپری های ضد خوردگی روی سطح زیرین ورق فولادی توصیه می شود. این کار باعث افزایش طول عمر سقف و حفظ ظاهر زیبای آن می شود، مخصوصاً در فضاهایی که زیر سقف قابل مشاهده است و از سقف کاذب استفاده نمی شود.

تمامی این اجزا وقتی به صورت دقیق و هماهنگ نصب شوند، نتیجه آن یک سیستم سازه ای سبک، مستحکم، اقتصادی و بادوام است که می تواند بارهای سنگین را تحمل کرده و در برابر نیروهای زلزله و ارتعاشات محیطی عملکردی بسیار مطلوب داشته باشد. اجرای صحیح سقف عرشه فولادی نیازمند دقت بالا در جوشکاری گل میخ ها، همپوشانی ورق ها و کنترل کیفیت بتن است تا در نهایت سقفی ایمن، زیبا و با عمر طولانی به دست آید.

ویژگی های سقف عرشه فولادی

سقف عرشه فولادی یکی از پیشرفته ترین سیستم های سقف های سازه ای در ساختمان های فولادی است که با ترکیب بتن، فولاد گالوانیزه و گل میخ، عملکردی سبک، مقاوم و کاملاً اقتصادی ارائه می دهد. این نوع سقف در پروژه های مدرن به دلیل سرعت بالای اجرا، مقاومت در برابر زلزله و کاهش وزن سازه بسیار مورد توجه مهندسان قرار گرفته است. در ادامه به بررسی دقیق ویژگی های این سیستم می پردازیم:

1. وزن سبک و کاهش بار مرده سازه
   یکی از برجسته ترین ویژگی های سقف عرشه فولادی، سبک بودن و کاهش قابل توجه وزن سقف است. ورق های گالوانیزه جایگزین قالب های سنگین سنتی مانند بلوک و تیرچه شده اند و در عین حال نقش سازه ای نیز دارند. این کاهش وزن به طور مستقیم موجب کاهش بار مرده کل سازه می شود و فشار کمتری به فونداسیون و ستون ها وارد می کند.
   به زبان ساده تر، وقتی سقف سبک تر باشد، نیروهای زلزله نیز کمتر می شوند و در نتیجه سازه ایمن تر خواهد بود. از طرف دیگر، کاهش وزن به طراح این امکان را می دهد که از مقاطع فولادی کوچکتر استفاده کند و هزینه کلی سازه را کاهش دهد. این ویژگی به ویژه در برج ها و پروژه های مرتفع تأثیر چشمگیری در بهینه سازی اقتصادی دارد.
2. سرعت بسیار بالا در اجرا
   اجرای سقف عرشه فولادی به دلیل حذف قالب بندی و شمع بندی، با سرعتی چند برابر بیشتر از روش های سنتی انجام می شود. ورق های فولادی پیش ساخته در کارخانه تولید شده و به سرعت در محل پروژه نصب می شوند. سپس گل میخ ها جوش داده می شوند و بتن ریزی آغاز می شود.
   در پروژه های چند طبقه، این سرعت باعث می شود چند سقف به صورت همزمان قابل اجرا باشد، بدون آنکه نیازی به انتظار برای باز کردن قالب یا خشک شدن کامل بتن در طبقات پایین باشد. تجربه مهندسان اجرایی نشان داده است که با استفاده از سیستم عرشه فولادی، زمان اجرای اسکلت و سقف تا ۴۰ درصد کاهش می یابد و هزینه های نیروی انسانی و کارگاهی به شکل محسوسی کمتر می شود.
3. صرفه اقتصادی و کاهش مصرف مصالح
   در سقف عرشه فولادی، ورق های گالوانیزه هم نقش قالب و هم نقش عضو باربر را دارند، در نتیجه مقدار میلگرد و بتن مصرفی کمتر می شود. همچنین با حذف قالب های موقت، هزینه خرید و حمل و نقل قالب از پروژه حذف می شود.
   علاوه بر آن، وزن سبک سقف باعث کاهش حجم فولاد مصرفی در ستون ها و تیرهای اصلی می شود که مستقیماً روی هزینه نهایی اثر دارد. از طرف دیگر، کاهش زمان ساخت یعنی کاهش هزینه های غیر مستقیم مانند اجاره تجهیزات، نگهداری کارگاه و بیمه پروژه. این ویژگی سقف عرشه فولادی را به یکی از اقتصادی ترین گزینه ها در پروژه های بزرگ و صنعتی تبدیل کرده است.
4. ایمنی بالا در زمان اجرا
   یکی از چالش های اصلی در اجرای سقف های سنتی، خطر سقوط کارگران در حین کار است. اما در سقف عرشه فولادی، ورق های فولادی سطحی ایمن و پایدار ایجاد می کنند که کارگران می توانند بدون ترس از سقوط روی آن حرکت کنند.
   علاوه بر این، چون در این سیستم نیازی به نصب شمع و تکیه گاه زیر سقف نیست، طبقات پایین تر آزاد می مانند و کارهای دیگر مانند تاسیسات، لوله کشی یا برق کشی می تواند به طور همزمان پیش برود. این موضوع باعث کاهش تداخل کاری و افزایش ایمنی و بهره وری در کل پروژه می شود.
5. مقاومت بالا در برابر زلزله و ارتعاش
   ترکیب بتن و فولاد در این سیستم موجب ایجاد رفتار مرکب سازه ای بسیار پایدار می شود. ورق های فولادی نقش عضو کششی و بتن نقش عضو فشاری را دارند، بنابراین نیروهای زلزله و ارتعاش به صورت هماهنگ در کل سقف پخش می شوند.
   وزن کم، اتصال محکم گل میخ ها و چسبندگی کامل بتن با ورق گالوانیزه باعث می شود این سقف در برابر نیروهای جانبی بسیار مقاوم باشد. در پروژه هایی مانند برج های اداری، سالن های صنعتی و مراکز تجاری بزرگ، این ویژگی یک عامل کلیدی در انتخاب سقف عرشه فولادی است.
6. مقاومت مناسب در برابر آتش و حرارت
   هرچند فولاد در برابر حرارت حساس است، اما در سقف عرشه فولادی، لایه بتن بالایی نقش محافظ حرارتی طبیعی را دارد و از داغ شدن سریع فولاد جلوگیری می کند. در صورت استفاده از افزودنی های ضد حریق یا پوشش های مقاوم در برابر حرارت، زمان پایداری سقف در شرایط آتش سوزی افزایش پیدا می کند.
   این ویژگی به ویژه در ساختمان های اداری و برج ها اهمیت دارد، زیرا در زمان آتش سوزی، سقف عرشه فولادی زمان کافی برای تخلیه ساکنان فراهم می کند و مانع از گسترش سریع آتش به طبقات پایین تر می شود.
7. ظاهر زیبا و صنعتی
   پس از اجرا، سطح زیرین سقف عرشه فولادی ظاهری براق، منظم و صنعتی دارد. به همین دلیل در بسیاری از سازه های مدرن مانند پارکینگ های طبقاتی، کارخانه ها یا انبارهای بزرگ، نیازی به اجرای سقف کاذب نیست.
   ورق های گالوانیزه به دلیل پوشش روی، در برابر رطوبت و زنگ زدگی مقاوم هستند و ظاهر خود را برای مدت طولانی حفظ می کنند. این ویژگی علاوه بر صرفه اقتصادی، باعث ایجاد حس نظم و مدرنیته در فضای داخلی پروژه می شود.
8. دوام و عمر مفید طولانی
   سقف عرشه فولادی به دلیل استفاده از ورق های گالوانیزه و بتن با کیفیت، دوام بسیار بالایی در برابر شرایط محیطی و مکانیکی دارد. پوشش روی ورق ها مانع از زنگ زدگی می شود و بتن نیز از نفوذ رطوبت به سطح فولاد جلوگیری می کند.
   در پروژه های صنعتی واقع در مناطق مرطوب یا ساحلی، می توان با استفاده از رنگ های اپوکسی یا پوشش های ضد خوردگی روی سطح زیرین، طول عمر سقف را تا چند دهه افزایش داد. با اجرای صحیح و نگهداری مناسب، این سقف می تواند بیش از ۵۰ سال بدون نیاز به تعمیر اساسی مورد استفاده قرار گیرد.
9. قابلیت اجرای دهانه های بزرگ
   به دلیل مقاومت خمشی بالا و رفتار مرکب فولاد و بتن، سقف عرشه فولادی می تواند دهانه های بزرگ تا حدود ۴ تا ۶ متر را بدون نیاز به تیرهای میانی تحمل کند. این ویژگی فضای بازتر و کاربردی تری برای طراحی داخلی فراهم می کند و نیاز به ستون های متعدد را کاهش می دهد. در نتیجه، فضای مفید طبقات افزایش می یابد و پروژه از نظر معماری و عملکردی بهینه تر می شود.
10. هماهنگی کامل با اسکلت فولادی و نصب آسان
    یکی از مزیت های مهم سقف عرشه فولادی، هماهنگی بی نقص آن با اسکلت فولادی ساختمان است. نصب ورق ها، جوشکاری گل میخ ها و بتن ریزی در این سیستم با ابزارهای مکانیزه انجام می شود و نیاز به نیروی انسانی زیاد ندارد.
    این روش باعث می شود که طبقات به سرعت تکمیل شوند و سایر فعالیت های اجرایی مانند دیوارچینی یا نصب تاسیسات بدون وقفه ادامه پیدا کند. این هماهنگی بین سرعت و دقت، یکی از دلایل اصلی محبوبیت سقف عرشه فولادی در پروژه های مدرن است.

در نهایت، می توان گفت سقف عرشه فولادی ترکیبی هوشمند از تکنولوژی، ایمنی، دوام و صرفه اقتصادی است. این سیستم به گونه ای طراحی شده که ضمن کاهش وزن و زمان ساخت، بیشترین مقاومت را در برابر نیروهای جانبی و حرارتی ارائه دهد. تجربه کارگاه های عمرانی نشان داده است که انتخاب سقف عرشه فولادی، به معنای انتخاب سازمانی منظم، ساخت سریع، هزینه کمتر و عمر طولانی تر برای هر پروژه است.

کاربرد های سقف عرشه فولادی

سقف عرشه فولادی به دلیل ترکیب هوشمندانه فولاد گالوانیزه، بتن و اتصالات مکانیکی مقاوم، در پروژه های مختلف عمرانی، صنعتی و شهری کاربرد گسترده ای پیدا کرده است. این سیستم علاوه بر سرعت اجرا و صرفه اقتصادی، امکان طراحی سازه های سبک، مقاوم و زیبا را فراهم می کند. در ادامه مهم ترین کاربرد های سقف عرشه فولادی را به تفکیک بررسی می کنیم:

• برج ها و ساختمان های بلندمرتبه
  یکی از اصلی ترین کاربرد های سقف عرشه فولادی در سازه های مرتفع و برج های فولادی است. در این نوع ساختمان ها وزن کم، مقاومت بالا در برابر زلزله و سرعت اجرا اهمیت زیادی دارد. سقف عرشه فولادی به دلیل وزن پایین و عملکرد مرکب بین فولاد و بتن، باعث کاهش بار مرده سازه و افزایش ایمنی در برابر نیروهای جانبی می شود.
  همچنین در ساختمان های بلند که زمان ساخت اهمیت حیاتی دارد، این سقف با حذف قالب بندی و شمع بندی، اجرای طبقات را چندین برابر سریع تر می کند. مهندسان در پروژه های برج های اداری، مسکونی و هتل ها از این سیستم برای رسیدن به زمان تحویل کوتاه تر و کیفیت اجرایی بالاتر استفاده می کنند.
• ساختمان های اداری و تجاری بزرگ
  در مراکز اداری و تجاری، نیاز به دهانه های بزرگ، وزن کمتر و فضاهای بازتر وجود دارد. سقف عرشه فولادی به دلیل مقاومت خمشی بالا می تواند دهانه های وسیع را بدون نیاز به تیرهای میانی پوشش دهد. این ویژگی باعث می شود که فضای معماری آزادتر باشد و بتوان طراحی داخلی مدرن تری را پیاده کرد.
  از طرف دیگر، ظاهر مرتب و صنعتی زیر سقف عرشه فولادی باعث می شود که در بسیاری از پروژه های تجاری مدرن نیازی به سقف کاذب نباشد و در نتیجه هزینه تمام شده کاهش یابد. در ساختمان های اداری چند طبقه نیز سرعت اجرای بالا و کاهش هزینه نیروی انسانی از مزایای مهم این سیستم است.
• سالن های صنعتی و کارخانه ها
  در ساختمان های صنعتی مانند سوله ها، کارخانه ها و انبارها، نیاز به سقفی است که هم سبک باشد و هم در برابر ارتعاش، رطوبت و حرارت مقاومت داشته باشد. سقف عرشه فولادی با ترکیب فولاد گالوانیزه و بتن، گزینه ای ایده آل برای این پروژه ها محسوب می شود.
  ورق های فولادی به دلیل شکل ذوزنقه ای خود، سختی خمشی بالایی دارند و می توانند بارهای سنگین ناشی از تجهیزات صنعتی را تحمل کنند. همچنین سطح زیرین منظم و براق سقف، نیاز به رنگ آمیزی یا سقف کاذب را از بین می برد و فضای داخلی کارخانه را تمیز و مدرن نشان می دهد.
• پارکینگ های طبقاتی و مراکز حمل و نقل
  سقف عرشه فولادی به دلیل مقاومت بالا در برابر بارهای زنده و وزن خودروها، یکی از بهترین گزینه ها برای پارکینگ های چند طبقه است. این سقف می تواند دهانه های بلند را بدون نیاز به تیرهای اضافی تحمل کند و فضای عبور و مرور خودروها را بازتر و راحت تر سازد.
  علاوه بر آن، سطح بتن ریزی شده روی سقف قابلیت تحمل سایش و فشار بالا را دارد و عمر مفید طولانی تری نسبت به کف های معمولی دارد. از طرفی وزن کم و اجرای سریع باعث می شود در پروژه های پارکینگ های شهری، زمان بهره برداری به حداقل برسد.
• پل های سبک و مسیر های دسترسی موقت یا دائم
  در پروژه های عمرانی مانند پل های فلزی سبک، رمپ های دسترسی و مسیر های پیاده رو، از سقف عرشه فولادی به عنوان یک گزینه مقاوم، سبک و کم هزینه استفاده می شود. این سیستم علاوه بر مقاومت بالا در برابر نیروهای دینامیکی، به سادگی قابل نصب، حمل و جایگزینی است.
  مقاومت ورق گالوانیزه در برابر رطوبت و دوام طولانی در شرایط محیطی سخت، باعث شده که این نوع سقف در مناطق بارانی، مرطوب و ساحلی عملکرد بسیار خوبی داشته باشد.
• سازه های صنعتی و نیروگاهی
  در سازه هایی مانند نیروگاه ها، پالایشگاه ها و کارگاه های بزرگ صنعتی، استفاده از سقف عرشه فولادی به دلیل تحمل بار بالا، مقاومت در برابر ارتعاش و سرعت زیاد در اجرا بسیار رایج است. این سیستم نه تنها ایمنی بیشتری برای کارگران ایجاد می کند، بلکه با کاهش زمان توقف پروژه، موجب افزایش راندمان کل عملیات عمرانی می شود.
• انبارها و سوله های بزرگ ذخیره سازی
  در انبارها، نیاز به سقفی مقاوم و در عین حال سبک وجود دارد تا بتواند بارهای سنگین ناشی از کالا و تجهیزات را تحمل کند. سقف عرشه فولادی به دلیل وزن کم، دهانه بلند و مقاومت بالا در برابر تغییر شکل، گزینه ای مناسب برای این نوع سازه ها است. از طرفی سطح براق ورق های گالوانیزه موجب روشن تر شدن فضای داخلی می شود و هزینه های روشنایی را کاهش می دهد.
• پروژه های بازسازی و مقاوم سازی سازه ها
  در بازسازی ساختمان های قدیمی، استفاده از سقف عرشه فولادی به دلیل وزن کم، امکان اجرا بدون تخریب سازه موجود و اتصال آسان به تیرآهن های قدیمی، راه حلی هوشمندانه است. این سقف نه تنها بار اضافی به سازه وارد نمی کند، بلکه باعث افزایش ظرفیت باربری کل ساختمان نیز می شود.
  همچنین در پروژه های مقاوم سازی، مهندسان از این سیستم برای افزایش پایداری و عمر مفید سقف های قدیمی استفاده می کنند، بدون آنکه نیاز به تخریب کامل یا تغییر اسکلت سازه باشد.
• مراکز تجاری، ورزشی و همایش ها
  در فضاهای بزرگ مانند سالن های ورزشی، مراکز خرید و تالارها، استفاده از سقف عرشه فولادی به دلیل قابلیت تحمل دهانه های بزرگ، طراحی بدون ستون و اجرای سریع، بسیار رایج است. این سیستم به معماران امکان می دهد که فضاهایی باز، زیبا و کاربردی طراحی کنند. علاوه بر آن، مقاومت بالا در برابر بارهای جانبی و زلزله، ایمنی این فضاها را تضمین می کند.
• پروژه های شهری و عمرانی سبک
  در پروژه های شهری مانند ایستگاه های مترو، پل های عابر پیاده و ساختمان های خدماتی، سقف عرشه فولادی به عنوان راه حلی سریع، سبک و با دوام به کار می رود. نصب سریع، نگهداری آسان و مقاومت در برابر خوردگی باعث شده این سقف در بسیاری از پروژه های زیرساختی شهری مورد استفاده قرار گیرد.

در مجموع، سقف عرشه فولادی به دلیل ویژگی هایی مانند وزن پایین، اجرای سریع، مقاومت بالا، دوام طولانی و صرفه اقتصادی، در گستره وسیعی از پروژه های ساختمانی و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. این سیستم نه تنها باعث کاهش زمان و هزینه ساخت می شود، بلکه کیفیت و عمر مفید سازه را نیز افزایش می دهد. به همین دلیل امروزه در ایران، سقف عرشه فولادی به عنوان یکی از بهترین گزینه ها برای اجرای سقف های سازه های فولادی مدرن شناخته می شود.

تفاوت سقف کامپوزیت و عرشه فولادی

سقف کامپوزیت و سقف عرشه فولادی هر دو از سیستم های مرکب فولاد و بتن هستند و هدف آن ها افزایش مقاومت خمشی، کاهش وزن سازه و بهبود عملکرد لرزه ای ساختمان است. با این حال، تفاوت های مهمی میان این دو سیستم وجود دارد که شناخت آن ها برای انتخاب نوع سقف در پروژه های ساختمانی بسیار ضروری است.

در سقف کامپوزیت، تیرآهن نقش اصلی در تحمل بارهای کششی را دارد و بتن در بالای آن به عنوان لایه فشاری عمل می کند. در این نوع سقف، از قالب های موقت برای نگهداری بتن تازه استفاده می شود و پس از گیرش بتن، قالب ها باز می شوند. در مقابل، سقف عرشه فولادی از ورق های گالوانیزه ذوزنقه ای به عنوان قالب دائمی استفاده می کند که پس از بتن ریزی، در سازه باقی می ماند و بخشی از مقاومت خمشی را بر عهده می گیرد. همین تفاوت در ساختار، باعث تمایز چشمگیر در روش اجرا، وزن، سرعت، هزینه و عملکرد نهایی می شود.

از نظر وزن سازه، سقف عرشه فولادی سبک تر از سقف کامپوزیت است، زیرا در آن از قالب های سنگین یا آرماتورهای زیاد استفاده نمی شود. این سبک بودن به معنای کاهش بار مرده سازه، طراحی اقتصادی تر و مقاومت بهتر در برابر زلزله است. در مقابل، سقف کامپوزیت به دلیل حجم بیشتر بتن و میلگرد، وزن بالاتری دارد اما در عوض عایق صوتی و حرارتی بهتری ارائه می دهد.

از نظر سرعت اجرا، تفاوت بسیار قابل توجه است. در سقف عرشه فولادی نیازی به قالب بندی، شمع بندی و باز کردن قالب نیست، در حالی که سقف کامپوزیت به زمان بیشتری برای نصب قالب ها، بتن ریزی و گیرش کامل نیاز دارد. به همین دلیل، در پروژه های مرتفع یا انبوه سازی، پیمانکاران معمولاً سقف عرشه فولادی را به دلیل سرعت بالا ترجیح می دهند.

در زمینه هزینه تمام شده پروژه، سقف عرشه فولادی معمولاً اقتصادی تر است. مصرف کمتر مصالح، حذف قالب موقت، کاهش نیروی انسانی و زمان کوتاه تر اجرا باعث کاهش هزینه های مستقیم و غیر مستقیم می شود. البته در پروژه های کوچک تر، اگر قالب های موقت از قبل در کارگاه موجود باشند، ممکن است سقف کامپوزیت مقرون به صرفه تر باشد.

از نظر عملکرد حرارتی و صوتی، سقف کامپوزیت عملکرد بهتری دارد چون ضخامت بتن بیشتر است و بتن در جذب صوت و حرارت نقش موثری ایفا می کند. اما در مقابل، سقف عرشه فولادی با استفاده از لایه های عایق می تواند این ضعف را جبران کند.

در زمینه رفتار لرزه ای و پایداری در برابر زلزله، هر دو سقف عملکرد خوبی دارند، اما به دلیل وزن کمتر و اتصالات یکپارچه، سقف عرشه فولادی در برابر ارتعاش و نیروهای جانبی عملکرد بهتری از خود نشان می دهد. در حالی که سقف کامپوزیت به دلیل جرم بیشتر، نیاز به طراحی دقیق تری دارد تا نیروهای زلزله به‌درستی کنترل شوند.

از نظر دوام و نگهداری، هر دو سیستم در صورت اجرای اصولی و استفاده از مصالح استاندارد عمر طولانی دارند. با این حال، در مناطق مرطوب یا صنعتی، سقف عرشه فولادی نیاز به بررسی دقیق پوشش گالوانیزه و در صورت لزوم رنگ ضد خوردگی دارد. در مقابل، سقف کامپوزیت به دلیل ضخامت بیشتر بتن در برابر خوردگی مقاومت ذاتی بالاتری دارد.

در نهایت، تفاوت اصلی در فلسفه طراحی این دو سیستم است. سقف کامپوزیت بیشتر برای ساختمان های معمولی و پروژه های اداری یا مسکونی کاربرد دارد، جایی که عایق حرارتی و صوتی اهمیت دارد و محدودیت زمانی کمتر است. اما سقف عرشه فولادی برای پروژه های بزرگ، بلند مرتبه و صنعتی طراحی شده که در آن سرعت اجرا، کاهش وزن و صرفه اقتصادی اهمیت بیشتری دارد.

به طور خلاصه، سقف کامپوزیت را می توان سیستمی کلاسیک و مقاوم دانست و سقف عرشه فولادی را نسخه مدرن تر و سبک تر آن که با فناوری روز و نیازهای پروژه های بزرگ امروزی هماهنگ تر است.

جدول مقایسه سقف کامپوزیت و سقف عرشه فولادی

در مجموع، می توان گفت سقف کامپوزیت گزینه ای مناسب برای پروژه های معمولی با تمرکز بر دوام و عایق بندی است، در حالی که سقف عرشه فولادی انتخابی هوشمندانه برای پروژه های بزرگ، سریع و مدرن است که در آن سرعت، سبک بودن و صرفه اقتصادی اهمیت بیشتری دارد. هر دو سیستم در صورت اجرای صحیح، می توانند سال ها عملکرد ایمن، مقاوم و ماندگار را برای سازه تضمین کنند.

نکات مهم در انتخاب نوع سقف

انتخاب بین سقف کامپوزیت و سقف عرشه فولادی تنها به سلیقه طراح یا پیمانکار محدود نمی شود، بلکه به مجموعه ای از عوامل فنی، اقتصادی و اجرایی بستگی دارد. تصمیم درست در این بخش می تواند تأثیر مستقیمی بر ایمنی سازه، هزینه تمام شده، سرعت اجرا و طول عمر پروژه داشته باشد. در ادامه مهم ترین نکات در انتخاب نوع سقف را بررسی می کنیم:

1. نوع سازه و اسکلت ساختمان
   اولین عامل در انتخاب نوع سقف، جنس اسکلت سازه است. اگر اسکلت ساختمان فولادی باشد، هر دو نوع سقف قابل اجرا هستند، اما سقف عرشه فولادی به دلیل هماهنگی کامل با سازه های فلزی و حذف نیاز به قالب بندی، گزینه ای بهینه تر است.
   در مقابل، اگر سازه بتنی باشد، اجرای سقف عرشه فولادی نیاز به جزئیات فنی بیشتری دارد و اتصال گل میخ ها به تیرهای بتنی با محدودیت هایی همراه است. بنابراین در سازه های بتنی معمولاً از سقف کامپوزیت یا سایر سیستم های متداول مانند دال بتنی استفاده می شود.
2. ابعاد دهانه ها و نوع کاربری ساختمان
   اندازه دهانه ها و نوع بارگذاری سقف نقش مهمی در انتخاب سیستم دارد. برای دهانه های بزرگ که نیاز به مقاومت خمشی بالا و حذف تیرهای میانی دارند، سقف عرشه فولادی گزینه ای مناسب است، زیرا می تواند دهانه هایی تا حدود ۶ متر را بدون تکیه گاه پوشش دهد.
   اما در ساختمان های با دهانه های کوتاه یا متوسط مانند واحدهای مسکونی و اداری، سقف کامپوزیت عملکرد بهتری دارد. این سیستم ضمن تأمین مقاومت بالا، عایق صوتی بهتری فراهم می کند و برای فضاهای داخلی آرام تر مناسب تر است.
3. شرایط اقلیمی و رطوبت محیط
   در مناطقی با رطوبت بالا یا شرایط جوی خورنده، انتخاب نوع سقف اهمیت بیشتری پیدا می کند. سقف کامپوزیت به دلیل ضخامت بتن، در برابر رطوبت مقاومت ذاتی بیشتری دارد. در مقابل، سقف عرشه فولادی به دلیل استفاده از ورق گالوانیزه، در صورت اجرای صحیح و استفاده از پوشش روی با ضخامت مناسب، عملکرد خوبی دارد اما در محیط های بسیار مرطوب ممکن است نیاز به رنگ یا پوشش ضد خوردگی داشته باشد.
   در مناطق خشک و کم رطوبت، هر دو سیستم عملکرد بسیار خوبی دارند، اما در مناطق ساحلی یا صنعتی، بررسی دقیق مقاومت پوشش گالوانیزه ضروری است.
4. بودجه و هزینه های پروژه
   اگر هزینه و زمان ساخت از اولویت های پروژه باشد، سقف عرشه فولادی به دلیل سرعت بالا در نصب، مصرف کمتر مصالح و حذف قالب بندی، گزینه ای اقتصادی تر است.
   اما در پروژه هایی با بودجه محدود و زمان ساخت طولانی تر، که تجهیزات قالب بندی از قبل موجود باشد، اجرای سقف کامپوزیت نیز می تواند به صرفه تر باشد. در واقع، انتخاب اقتصادی بستگی به نوع پروژه دارد؛ برای پروژه های بلندمرتبه و انبوه سازی، عرشه فولادی اقتصادی تر است و برای ساختمان های کوچک تر، کامپوزیت گزینه منطقی تری است.
5. زمان بندی و محدودیت زمانی پروژه
   در پروژه هایی که زمان تحویل کوتاه و محدودیت اجرایی وجود دارد، سقف عرشه فولادی بهترین انتخاب است. سرعت اجرای این سیستم گاهی تا سه برابر بیشتر از سقف کامپوزیت است.
   اما اگر پروژه نیاز به طراحی ویژه یا مراحل اجرایی دقیق تری دارد و سرعت اولویت اول نیست، سقف کامپوزیت می تواند گزینه ای مطمئن تر باشد. در نتیجه، باید بین سرعت اجرا و جزئیات فنی توازن ایجاد شود.
6. مقاومت در برابر زلزله و بارهای جانبی
   در مناطق زلزله خیز، وزن سقف نقش تعیین کننده ای دارد. سقف عرشه فولادی به دلیل وزن کمتر، عملکرد لرزه ای بهتری دارد و نیروی جانبی کمتری به اسکلت منتقل می کند.
   در مقابل، سقف کامپوزیت با وجود وزن بیشتر، در صورتی که طراحی لرزه ای دقیق انجام شود، می تواند مقاومت بسیار خوبی در برابر نیروهای افقی داشته باشد. به طور کلی، برای سازه های بلند در مناطق لرزه خیز، سقف عرشه فولادی برتری بیشتری دارد.
7. عایق صوتی و حرارتی مورد نیاز پروژه
   اگر پروژه در محیطی اجرا می شود که عایق حرارتی و صوتی اهمیت بالایی دارد، مانند بیمارستان ها، مدارس یا ساختمان های مسکونی، سقف کامپوزیت به دلیل ضخامت بالای بتن انتخاب مناسب تری است.
   در مقابل، سقف عرشه فولادی را می توان با افزودن لایه های عایق مانند پشم سنگ یا فوم پلی اورتان عایق کرد تا عملکرد حرارتی و صوتی آن بهبود یابد. بنابراین نوع کاربری ساختمان مستقیماً بر انتخاب سیستم تأثیر می گذارد.
8. دسترسی به نیروی انسانی و تجهیزات اجرایی
   اجرای سقف کامپوزیت به نیروی ماهر بیشتری برای قالب بندی، آرماتوربندی و بتن ریزی نیاز دارد، در حالی که سقف عرشه فولادی به کمک ابزارهای مکانیزه و تیم اجرایی کمتر، سریع تر نصب می شود.
   در پروژه هایی که تیم های متخصص یا دستگاه های جوش گل میخ و برش ورق در دسترس هستند، اجرای سقف عرشه فولادی آسان تر است. اما در کارگاه هایی با امکانات محدود، ممکن است اجرای سقف کامپوزیت به دلیل روش سنتی تر، راحت تر باشد.
9. استاندارد های طراحی و الزامات فنی
   هر دو نوع سقف باید بر اساس استاندارد های معتبر طراحی و اجرا شوند. سقف کامپوزیت معمولاً طبق استاندارد ISIRI 3767 و ISIRI 3132 طراحی می شود، در حالی که سقف عرشه فولادی بر اساس ضوابط ACI 318، SDI و مبحث دهم مقررات ملی ساختمان مورد بررسی قرار می گیرد. رعایت این استاندارد ها تضمین می کند که عملکرد سازه از نظر ایمنی، خیز مجاز و دوام در سطح مطلوب باقی بماند.
10. ظاهر نهایی و نیاز به سقف کاذب
    در سقف کامپوزیت، قسمت زیرین تیرآهن ها و قالب معمولاً نمای زیبایی ندارد و نیاز به اجرای سقف کاذب یا پوشش نهایی دارد. اما در سقف عرشه فولادی، ورق های گالوانیزه ظاهر منظم و صنعتی ایجاد می کنند و در بسیاری از پروژه های مدرن، نیازی به پوشش اضافی نیست. در نتیجه، انتخاب بین این دو سیستم تا حدی به سلیقه معماری و سبک طراحی پروژه نیز بستگی دارد.

در نهایت، انتخاب بین سقف کامپوزیت و سقف عرشه فولادی باید بر پایه تحلیل مهندسی، شرایط محیطی، نوع سازه، محدودیت زمانی و بودجه پروژه انجام شود. در بسیاری از پروژه ها، مشاوره با مهندسان سازه و پیمانکاران با تجربه می تواند بهترین تصمیم را رقم بزند. هدف نهایی، رسیدن به سقفی سبک، مقاوم، اقتصادی و بادوام است که با شرایط خاص هر پروژه سازگاری کامل داشته باشد.

جمع بندی

با توجه به بررسی ها، سقف عرشه فولادی به دلیل وزن کمتر، سرعت اجرا و صرفه اقتصادی، انتخابی مناسب برای پروژه‌های بزرگ و مرتفع است. در مقابل، سقف کامپوزیت با عایق بهتر و مقاومت بالا در برابر آتش، گزینه‌ای مطمئن برای ساختمان‌های مسکونی و اداری محسوب می‌شود. به طور کلی، تصمیم نهایی باید با در نظر گرفتن نوع سازه، شرایط محیطی و توان اجرایی گرفته شود.

برای داشتن خریدی آگاهانه و انتخاب مقطع فولادی متناسب با نیاز پروژه، بهره‌مندی از مشاوره تخصصی امری ضروری است، کارشناسان مجرب و حرفه‌ای ما در آهن اینجا با تسلط کامل بر بازار آهن و شناخت دقیق نیازهای فنی، آماده‌اند تا مشاوره‌ای سودمند و کاربردی به شما ارائه دهند. این مشاوره به شما کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتر، انتخابی دقیق‌تر و اقتصادی‌تر داشته باشید.